Ποδόσφαιρο: Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Σχέδιο
Μαθήματος Ανεστραμμένη Τάξη
Βασιλική Σταμάτη, Φιλόλογος
Πριν την τάξη
Οι μαθητές/τριες σε κάποια πλατφόρμα
ασύγχρονης εκπαίδευσης, αφού διαβάσουν τις παρακάτω πληροφορίες, παρακολουθούν
το βίντεο:
Πληροφορίες
Ο Μανώλης Γλέζος ήταν ήρωας της Εθνικής Αντίστασης.
Ήταν αυτός που μαζί με τον Λάκη Σάντα κατέβασαν τη σημαία της ναζιστικής
Γερμανίας από την Ακρόπολη τον Μάιο του 1941. Σε όλη του τη ζωή αγωνίστηκε για
τα ανθρωπιστικά ιδανικά.
Το 1999 το ΝΑΤΟ βομβάρδιζε για 2μισι μήνες
περίπου την τότε Γιουγκοσλαβία. Στις 7 Απριλίου, Μεγάλη Τετάρτη, η ομάδα της
ΑΕΚ ταξίδεψε στο βομβαρδιζόμενο Βελιγράδι, για να δώσει έναν φιλικό αγώνα με
την Παρτιζάν ως ένα μήνυμα εναντίον του πολέμου. Μία από τις προσωπικότητες που
ακολούθησαν την αποστολή της ΑΕΚ ήταν και ο Μανώλης Γλέζος.
Στη συνέχεια καλούνται να απαντήσουν αν
αγαπούν το ποδόσφαιρο και γιατί και αν θα γίνονταν φίλαθλοι μιας ομάδας για
έναν τέτοιο λόγο, όπως έγινε στην περίπτωση του Γλέζου.
Μέσα στην τάξη
Δίνονται τα παρακάτω κείμενα (2 μη λογοτεχνικά,
1 λογοτεχνικό κι ένα τραγούδι). Οι μαθητές/τριες εργάζονται ομαδοσυνεργατικά,
παρουσιάζουν τις εργασίες τους και ακολουθεί συζήτηση.
Κείμενο 1
Η άδεια ηδονή του ποδοσφαίρου
MARIO VARGAS LLOSA
1. Πριν από μερικά χρόνια παρακολούθησα μια
εξαιρετική διάλεξη του λαμπρού βραζιλιάνου ανθρωπολόγου
Ρομπέρτο ντα Μάτα, όπου ο επιστήμων εξηγούσε ότι η δημοτικότητα του ποδοσφαίρου
εκφράζει μια έμφυτη επιθυμία για νομιμότητα, ισότητα και ελευθερία. Το
επιχείρημα του ήταν έξυπνο και διασκεδαστικό. Υποστήριζε ότι το κοινό θεωρεί το
ποδόσφαιρο ένα είδος πρότυπης κοινωνίας - μιας κοινωνίας που διέπεται από
σαφείς και απλούς νόμους που ο καθένας κατανοεί και παρατηρεί και οι οποίοι, αν
παραβιαστούν, θα σημάνουν την άμεση τιμωρία των ενόχων.
2. Το γήπεδο ποδοσφαίρου είναι χώρος ισότητας που
αποκλείει την ύπαρξη ευνοιοκρατίας και προνομίων. Εδώ στο γρασίδι με τις
διαχωριστικές λευκές γραμμές, ο καθένας εκτιμάται γι' αυτό που είναι για την
ικανότητα, την αφοσίωση, την εφευρετικότητα και την αποτελεσματικότητα του. Τα
ονόματα, το χρήμα και η επιρροή δεν μετρούν διόλου όταν πρέπει κανείς να βάλει
γκολ και να κερδίσει τις επευφημίες και τα χειροκροτήματα των θεατών στις
κερκίδες. Ο παίκτης ποδοσφαίρου ασκεί τη μόνη μορφή
ελευθερίας που εκχωρεί η κοινωνία στα μέλη της χωρίς να κινδυνεύει να διαλυθεί:
να κάνουν ό,τι τους αρέσει εφόσον αυτό δεν απαγορεύεται από κανόνες που όλοι
αποδέχονται.
3. Αυτό τελικώς ξυπνά τα πάθη στα πλήθη που σε
ολόκληρο τον κόσμο συρρέουν στα γήπεδα, παρακολουθούν ποδοσφαιρικούς αγώνες
στην τηλεόραση και μαλώνουν για τα είδωλα του ποδοσφαίρου: ο κρυφός φθόνος, η
ασυνείδητη νοσταλγία για έναν κόσμο που σε αντίθεση με αυτόν στον οποίο ζουν
-που είναι γεμάτος αδικίες, διαφθορά, ατιμία και βία- τους προσφέρει αρμονία,
δικαιοσύνη και ισότητα.
4. Θα μπορούσε αυτή η ωραία θεωρία να είναι
αληθινή; Μακάρι, διότι τίποτε δεν θα ήταν θετικότερο για το μέλλον της
ανθρωπότητας, από πλήθη που τρέφουν στις καρδιές τους ανάλογα αισθήματα
πολιτισμού. Όπως όμως συμβαίνει συνήθως, η πραγματικότητα ξεπερνά τη θεωρία
-αποδεικνύοντας ότι αυτή είναι ελλιπής. Οι θεωρίες είναι πάντα λογικές,
πνευματικές (ακόμη και αυτές που πρεσβεύουν τον παραλογισμό και την τρέλα) στην
κοινωνία όμως, στην ανθρώπινη συμπεριφορά, το υποσυνείδητο, το παράλογο και ο
αυθορμητισμός παίζουν πάντα έναν ρόλο, αναπόφευκτο και ανυπολόγιστο.
5. Γράφω αυτές τις γραμμές καθισμένος σε μια
κερκίδα του γηπέδου Nou Camp, μερικά λεπτά πριν από την έναρξη του αγώνα
Αργεντινής - Βελγίου, με τον οποίο θα αρχίσει αυτό το Παγκόσμιο Κύπελλο
(Ισπανία 1982). Οι οιωνοί είναι θετικοί: ένας λαμπρός ήλιος, ένα εντυπωσιακό
πολύχρωμο πλήθος που ανεμίζει ισπανικές, καταλανικές, αργεντίνικες και μερικές
βελγικές σημαίες θορυβώδη πυροτεχνήματα μια γιορτινή ατμόσφαιρα και
χειροκροτήματα για τους χορούς και τις γυμναστικές επιδείξεις που προθερμαίνουν
την ατμόσφαιρα πριν από την έναρξη του αγώνα.
6. Αυτός ο κόσμος είναι πολύ πιο εντυπωσιακός από
αυτόν που βρίσκεται έξω από το γήπεδο και τον κόσμο που χειροκροτεί τους χορούς
και τα σχέδια που διαγράφουν με τα σώματα τους χιλιάδες νέοι στο γρασίδι. Ένας
κόσμος χωρίς πολέμους όπως αυτούς στον Νότιο Ατλαντικό και στο Λίβανο, τους
οποίους το Παγκόσμιο Κύπελλο υποβίβασε στη δεύτερη θέση στο μυαλό χιλιάδων
οπαδών ανά τον κόσμο και αυτοί όπως και εμείς εδώ στις κερκίδες, δεν θα
σκέφτονται, για τις επόμενες δύο ώρες, τίποτε άλλο παρά μόνο τις πάσες και τις
μπαλιές των 22 παικτών των ομάδων της Αργεντινής και του Βελγίου, στον
εναρκτήριο αγώνα της διοργάνωσης.
7. Ίσως η εξήγηση αυτού του σύγχρονου
εντυπωσιακού φαινομένου, του πάθους για το ποδόσφαιρο -του αθλήματος που έχει
αναχθεί σε θρησκεία με τους περισσότερους οπαδούς- είναι ενδεχομένως λιγότερο
περίπλοκη από ό,τι πιστεύουν οι κοινωνιολόγοι και οι ψυχολόγοι. Το ποδόσφαιρο
μπορεί απλώς να προσφέρει στους ανθρώπους αυτό που με δυσκολία έχουν: μια
ευκαιρία να διασκεδάσουν, να ενθουσιαστούν, να νιώσουν έντονες συγκινήσεις που
σπανίως τους προσφέρει η ρουτίνα της καθημερινότητας.
8.
Η επιθυμία των
ανθρώπων για διασκέδαση, για απόλαυση, είναι η πλέον θεμιτή φιλοδοξία - ένα
δικαίωμα εξίσου ισχυρό με την επιθυμία τους για τροφή και εργασία. Για πολλούς, σύνθετους λόγους, το ποδόσφαιρο
σήμερα καλύπτει αυτές τις ανάγκες πολύ περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο άθλημα.
Όσοι από εμάς απολαμβάνουν το ποδόσφαιρο δεν εκπλήσσονται από τη μεγάλη
δημοτικότητα του ως τρόπου συλλογικής διασκέδασης. Υπάρχουν, ωστόσο, πολλοί που
το καταλαβαίνουν και το επικρίνουν. Το θεωρούν αξιοθρήνητο διότι, όπως
ισχυρίζονται, διαβρώνει και φτωχαίνει τις μάζες - τις αποσπά από τα σημαντικά
ζητήματα. Όσοι σκέφτονται όμως με αυτό το τρόπο ξεχνούν ότι είναι σημαντικό να
διασκεδάζει κανείς.
Ο Mario Vargas Llosa είναι συγγραφέας.
https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/corpora/pi/content.html?t=3,3080
Ο Μπόρχες μισούσε το ποδόσφαιρο
1. Ο μεγάλος συγγραφέας της Αργεντινής αποκαλούσε
το ποδόσφαιρο «αισθητικά άσχημο» και «εγκληματικό»
2. «ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ εγκλήματα της
Αγγλίας», έλεγε ο Μπόρχες για την μπάλα. Μάλιστα, προγραμμάτισε μία από τις
διαλέξεις του την ίδια ώρα με τον πρώτο αγώνα της Αργεντινής στο Παγκόσμιο
Κύπελλο του 1978.
3. ΑΛΛΑ Η ΑΠΕΧΘΕΙΑ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΟΡ προερχόταν από
κάτι πολύ πιο ενοχλητικό από την αισθητική. Το πρόβλημά του ήταν η οπαδική
κουλτούρα, την οποία συνέδεε με εκείνο το είδος τυφλής μαζικής υποστήριξης που
στερέωσε στην εξουσία τους ηγέτες των πιο τρομακτικών πολιτικών του 20ού αιώνα.
4. ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ, είδε να
αναδύονται στην πολιτική σφαίρα της Αργεντινής στοιχεία φασισμού, περονισμού,
ακόμα και αντισημιτισμού, οπότε γίνεται κατανοητή η έντονη καχυποψία του για τη
σχέση μαζικών πολιτικών κινημάτων και μαζικής κουλτούρας - το απόγειο της
οποίας είναι στην Αργεντινή το ποδόσφαιρο. «Στο ποδόσφαιρο υπάρχει η ιδέα της
υπεροχής, της ισχύος, που μου φαίνεται αποκρουστική», γράφει. Ο Μπόρχες εναντιώθηκε
στον δογματισμό κάθε μορφής, οπότε ήταν καχύποπτος με την ανεπιφύλακτη αφοσίωση
των συμπατριωτών του σε οποιοδήποτε δόγμα ή θρησκεία – ακόμα και στην αγαπημένη
τους εθνική ομάδα.
5. ΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΑ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΟ με
τον εθνικισμό, ένας άλλος λόγος για τον οποίο εναντιώνεται
ο Μπόρχες. «Ο εθνικισμός επιτρέπει μόνο την επιβεβαίωση και όποια
θεωρία αποκλείει την αμφισβήτηση, την άρνηση, είναι μια μορφή φανατισμού και
βλακείας. Οι εθνικές ομάδες γεννούν το εθνικιστικό
αίσθημα, δημιουργώντας τη δυνατότητα σε μια ανήθικη κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει
έναν αστέρα του ποδοσφαίρου ως χαλινάρι για να νομιμοποιηθεί η ίδια».
6. ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΑΥΤΟ ΑΚΡΙΒΩΣ ΣΥΝΕΒΗ με
έναν από τους πιο μεγάλους παίκτες των εποχών, τον Πελέ. «Αν και η
κυβέρνηση της Βραζιλίας είχε πολλούς εναντίον της, προωθούσε με επιτυχία
μεγάλες γιγαντοαφίσες με τον Πελέ να σκοράρει και το σύνθημα “αυτή τη χώρα δεν
μπορεί να την σταματήσει κανείς”», γράφει ο Dave Zirin στο καινούριο του
βιβλίο Brazil’s Dance with the Devil. Οι κυβερνήσεις όπως η Βραζιλιάνικη
στρατιωτική δικτατορία κατά τη διάρκεια της οποίας ο Πελέ ήταν ενεργός παίκτης,
εκμεταλλεύονται τον δεσμό των οπαδών με τις εθνικές ομάδες για να πάρουν την
κοινωνική αποδοχή και αυτό είναι που ο Borges φοβόταν για το ποδόσφαιρο.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο New Republic.
Mετάφραση: Δανάη Μ. Πηγή: kar.org
Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες (24
Αυγούστου 1899-14 Ιουνίου 1986)
ήταν Αργεντίνος συγγραφέας και θεωρείται μία από τις
σημαντικότερες λογοτεχνικές μορφές του 20ού αιώνα. Παρόλο που είναι πιο γνωστός
για τα διηγήματά του (όπου κυριαρχεί το στοιχείο του φανταστικού), ο
Μπόρχες ήταν επίσης δοκιμιογράφος, ποιητής και κριτικός.
https://www.doctv.gr/page.aspx?itemID=SPG6600
-
Ποια η θέση
των συντακτών των δύο κειμένων απέναντι στο ποδόσφαιρο. Να τεκμηριώσεις την
απάντησή με στοιχεία και των δύο.
Ο συντάκτης του κειμένου 1 έχει θετική
στάση απέναντι στο ποδόσφαιρο.
Στην 6η παράγραφο συγκρίνει την
εορταστική ατμόσφαιρα του χώρου του ποδοσφαίρου με τον κόσμο έξω από αυτόν που
είναι γεμάτος πολέμους (στον Νότιο Ατλαντικό και στο Λίβανο). Ο εντυπωσιακός
χαρακτήρας του πρώτου βοηθά τον φίλαθλο-θεατή να απομακρυνθεί για λίγο από αυτή
τη δυστυχία.
Στην 9η παράγραφο υποστηρίζει ότι το
ποδόσφαιρο είναι ένας τρόπος διασκέδασης των ανθρώπων. Ασκεί μεγάλη γοητεία
στους φιλάθλους, γιατί απευθύνεται στις αισθήσεις του και μόνο, στην στιγμιαία
τέρψη αυτών, και δεν έχει καμιά διδακτική πρόθεση. Γι’ αυτό ακριβώς και η
απήχησή του είναι τόσο μεγάλη σε τόσους πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους.
Ο συντάκτης του κειμένου 2 παρουσιάζει
τη θέση του Μπόρχες για το ποδόσφαιρο, η οποία είναι αρνητική.
Στην 4η παράγραφο συνδέει το
ποδόσφαιρο με τον φασισμό, την οικογενειοκρατία και τον αντισημιτισμό, αφού όλα
αυτά συνδέονται με τον δογματισμό και το δίκαιο της πυγμής.
Στην 5η παράγραφο υποστηρίζει ότι οι
εθνικές ομάδες αναπτύσσουν εθνικιστικά συναισθήματα στους οπαδούς και
καλλιεργούν τον φανατισμό.
Στην 6η παράγραφο παρουσιάζει το
παράδειγμα ενός από τους μεγαλύτερους παίχτες, του Πελέ, τον οποίο
χρησιμοποίησε η δικτατορία της χώρας του, για να κερδίσει την αποδοχή του λαού.
Χαρακτηριστικό είναι ότι αυτές τις
θέσεις δίνει σύντομα και ο συντάκτης του κειμένου 1 στην 8η παράγραφο, όταν
παρουσιάζει τα επιχειρήματα των ενάντιων στη δημοφιλία του ποδοσφαίρου. Ότι,
δηλαδή χρησιμοποιείται από τις εξουσίες, για να αποσπάσει τους λαούς από τα
σημαντικά τους προβλήματα.
-
Με ποια από
τις δύο θέσεις θα συμφωνούσατε και γιατί;
-
Στην 1η
παράγραφο του κειμένου 1 διατυπώνεται η πληροφορία ότι ο σημαντικός βραζιλιάνος ανθρωπολόγος Ρομπέρτο ντα Μάτα,
θεωρούσε ότι η δημοτικότητα του ποδοσφαίρου εκφράζει μια έμφυτη επιθυμία για
νομιμότητα, ισότητα και ελευθερία. Πώς παρουσιάζεται από τον συντάκτη του
κειμένου να οργανώνει την επιχειρηματολογία του στις τρεις πρώτες παραγράφους
του κειμένου;
Ο ανθρωπολόγος παρουσιάζεται από τον
συντάκτη του κειμένου να θεωρεί ότι το ποδόσφαιρο είναι τόσο λαοφιλές άθλημα
επειδή αποτελεί έκφραση μιας έμφυτης επιθυμίας που έχουν οι άνθρωποι για
νομιμότητα, ισότητα και ελευθερία. (1η παρ)
Σύμφωνα με τον συντάκτη του κειμένου,
στηρίζει την παραπάνω θέση του αρχικά, μιλώντας για το στοιχείο της
νομιμότητας, με τη σκέψη ότι οι κανόνες του ποδοσφαίρου είναι σαφείς, απλοί και
κατανοητοί από όλους. Μάλιστα, η παραβίαση αυτών οδηγεί απευθείας στην τιμωρία
του παραβάτη, πράγματα που καθιστούν το ποδόσφαιρο μια ιδανική κοινωνία. (1η
παρ)
Στη συνέχεια, περνώντας στο
χαρακτηριστικό της ισότητας, ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχει αναξιοκρατία στο
ποδόσφαιρο. Μόνο η ικανότητα και το ταλέντο μπορούν να αναδείξουν κάποιον σε
αυτό τον χώρο, ενώ η κοινωνική θέση ή η οικονομική κατάσταση του παίχτη δεν
παίζουν κανένα ρόλο στην αναγνώριση της αξίας του από τους φιλάθλους. (2η
παρ)
Ύστερα, προσπαθώντας να εξηγήσει το
γνώρισμα της ελευθερίας, λέει ότι στο ποδόσφαιρο βρίσκει εφαρμογή το πραγματικό
νόημα της ελευθερίας, αυτής δηλαδή που δεν θα οδηγήσει στη διάλυση της
κοινωνίας. Δηλαδή να μπορεί καθένας να κάνει ό,τι θέλει, αρκεί να είναι στο
πλαίσιο των κανόνων οι οποίοι είναι αποδεκτοί από όλους. (2η παρ)
Σε αυτά τα χαρακτηριστικά του
ποδοσφαίρου, τέλος, φαίνεται να βρίσκει ο επιστήμονας την επιθυμία των ανθρώπων
για έναν καλύτερο κόσμο, αρμονικότερο και δικαιότερο, διαμετρικά αντίθετο από
τον πραγματικό που διακρίνεται από βία, διαφθορά και αδικία. (3η
παρ)
Με βάση τα παραπάνω καταλήγει στο
συμπέρασμα ότι έτσι εξηγείται η δημοτικότητα του αθλήματος, η συρροή τόσων
θεατών στα γήπεδα ποδοσφαίρου ή οι υψηλές τηλεθεάσεις των αγώνων, ακόμα και οι
διαφωνίες μεταξύ των φιλάθλων. (3η παρ)
-
Πόσο βέβαιος
φαίνεται ο συντάκτης στην 4η παράγραφο του κειμένου 1;
Στην 4η παράγραφο βρίσκουμε πρώτα την
τοποθέτηση του συντάκτη του κειμένου πάνω στις απόψεις του ανθρωπολόγου για τη
δημοφιλία του ποδοσφαίρου. Εδώ δεν φαίνεται να τον διακρίνει μεγάλη βεβαιότητα.
Αυτό φαίνεται αρχικά από την αξιοποίηση ερώτησης στην αρχή του λόγου του με τη
χρησιμοποίηση του συνδυασμού θα και παρατατικού χρόνου (θα μπορούσε) που
δηλώνει δυνατότητα. Ο συνδυασμός αυτός χρησιμοποιείται και στη συνέχεια (δεν θα
ήταν θετικότερο). Η έλλειψη βεβαιότητας ενισχύεται και από το επιφώνημα
«μακάρι» με το οποίο ο συντάκτης εκφράζει την ευχή του να μπορούσε να είναι
αλήθεια η θεωρία του επιστήμονα για το υψηλό επίπεδο πολιτισμού των ανθρώπων
και για τη σημασία αυτού για την ανθρωπότητα. Στη συνέχεια όμως παρουσιάζεται
περισσότερο βέβαιος, καθώς παρουσιάζει τη δική του γνώμη ότι η πραγματικότητα
είναι πολύ διαφορετική. Η βεβαιότητα αυτή περιορίζεται κάπως αρχικά με τη χρήση
του επιρρήματος «συνήθως», αλλά αυτός ο περιορισμός αίρεται στη συνέχεια, κάτι
που φαίνεται από τη χρήση της οριστικής έγκλισης (είναι, παίζουν) και την
επανάληψη του επιρρήματος «πάντα» με το οποίο στηρίζει την αντίθεση ανάμεσα στη
θεωρία και σε αυτό που πραγματικά συμβαίνει στην κοινωνία και στη συμπεριφορά
του ανθρώπου.
-
«Η επιθυμία
των ανθρώπων για διασκέδαση, για απόλαυση, είναι η πλέον θεμιτή φιλοδοξία
ένα δικαίωμα εξίσου ισχυρό με την επιθυμία τους για τροφή και εργασία»:
Να αντικατασταθούν οι ονοματικές φράσεις με ρηματικές που να αποδίδουν το ίδιο
νόημα. Τι αλλάζει ως προς το ύφος του λόγου;
Το να επιθυμούν οι άνθρωποι διασκέδαση,
απόλαυση, είναι η πλέον θεμιτή φιλοδοξία – ένα δικαίωμα εξίσου ισχυρό με το να
επιθυμούν τροφή και εργασία.
Με τη χρήση των ονοματικών φράσεων ο λόγος
είναι περισσότερο πυκνός, ενώ με τις ρηματικές φράσεις είναι πιο αναλυτικός και
το ύφος γίνεται πιο οικείο και απλό.
-
«Οι εθνικές ομάδες γεννούν το εθνικιστικό αίσθημα,
δημιουργώντας τη δυνατότητα σε μια ανήθικη κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει
έναν αστέρα του ποδοσφαίρου ως χαλινάρι για να νομιμοποιηθεί η ίδια»: Να αντικατασταθούν
οι ρηματικές φράσεις με ονοματικές που να αποδίδουν το ίδιο νόημα. Τι αλλάζει
στο ύφος;
Οι εθνικές ομάδες γεννούν το
εθνικιστικό αίσθημα, δημιουργώντας τη δυνατότητα της χρησιμοποίησης από μια
ανήθικη κυβέρνηση ενός αστέρα του ποδοσφαίρου ως χαλιναριού για τη νομιμοποίηση
της ίδιας.
Με την αντικατάσταση το ύφος γίνεται
περισσότερο πυκνό και σύνθετο, πιο επίσημο, σε αντίθεση με τη χρήση ρηματικών
φράσεων που προσεγγίζει περισσότερο στην καθημερινή ομιλία.
-
«Ο παίκτης
ποδοσφαίρου ασκεί τη μόνη μορφή ελευθερίας που εκχωρεί η κοινωνία στα μέλη
της»: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη
σε παθητική. Τι αλλαγές παρατηρείται ως προς την πρόθεση του πομπού και στο
ύφος;
Από τον παίκτη του ποδοσφαίρου
ασκείται η μόνη μορφή ελευθερίας που εκχωρείται από την κοινωνία στα μέλη της.
Με την παθητική σύνταξη το βάρος
πέφτει στην ενέργεια του ρήματος, στο γεγονός δηλαδή, ενώ με την ενεργητική το
βάρος πέφτει στο υποκείμενο. Ο λόγος έτσι αποκτά μεγαλύτερη αντικειμενικότητα.
Το ύφος γίνεται πιο τυπικό και επίσημο και ο λόγος γίνεται πιο σύνθετος
-
Πώς
επιτυγχάνεται η συνοχή στην τελευταία παράγραφο του κειμένου 1;
επίσης: σύνδεση με προηγούμενη
παράγραφο για την ανάγκη της διασκέδασης
Ο αθλητισμός: Χρήση ευρύτερου όρου
(υπερώνυμο του ποδοσφαίρου)
Ένα θέαμα: Επανάληψη
Αυτή: χρήση αντωνυμίας
Γι’ αυτό: αιτία
Αλλά: αντίθεση
Κείμενο 3
Ο Γιώργος Μαρκόπουλος είναι
βραβευμένος ποιητής της Γενιάς του ‘70
Ο Χρήστος Αρδίζογλου ήταν
ποδοσφαιριστής της ΑΕΚ
Γιώργος Μαρκόπουλος, Ωδή στον παίκτη
της ΑΕΚ και της Εθνικής Χρήστο Αρδίζογλου
θα υμνήσω και εγώ με τη φτωχή την πένα
μου
τον μοναχικό πλην όμως φιλότιμο
χαρακτήρα
του παίκτου της Α.Ε.Κ. και της Εθνικής
Χρήστου Αρδίζογλου.
Θα υμνήσω, γιατί το παιδί αυτό,
από τις ταπεινές τις γειτονιές του
Περισσού προερχόμενο.
Της Ριζουπόλεως και της Σαφράμπολης,
Ήταν το μόνο από πολλούς άλλους
που παρά την υπεροψία της νεότητάς του
εκράτησεν ενός λεπτού στα μυστικά σιγή
για τους όσους βετεράνους δεν επέτυχαν
πολύτιμο γκολ σε κρίσιμη στιγμή
απορρίπτοντας έτσι ακόμα και τον
θάνατο,
μια και αγνόησε όλους αυτούς τους
αθλητές
που τώρα βρίσκονται στο χώμα.
Θα υμνήσω.
Γιατί το παιδί αυτό κατεβαίνοντας —
όπως προείπα —
από τους καλύτερους αέρηδες,
ήταν το μόνο που πάντα με εύστροφες
κινήσεις
επετύγχανε την εκπόρθηση της αντίπαλης
εστίας
σε ξένα γήπεδα προπάντων
κάνοντας έτσι να ακουστεί ανά την
υφήλιο
το όνομα της μικρής πατρίδας μας,
ενώ συνάμα εχάριζε, λέγω εχάριζε, με
την πράξη του αυτή
μια ολοφώτεινη νύχτα Χριστουγέννων
στους αστέγους της πλατείας Ομονοίας.
Ω, δεν ημπορώ να φαντασθώ το γήρας
στα αλογίσια πόδια του παίκτου Χρήστου
Αρδίζογλου.
Δεν ημπορώ να φαντασθώ την ώρα
που τα παπούτσια του θενά κρεμάσει, θα
φύγει από τα γήπεδα
θα σταδιοδρομήσει ως επιχειρηματίας ή
χωροφύλαξ έστω
και θα βρεθεί υπό μετάθεσιν στην
Αταλάντη.
Στην Αταλάντη και πάλι λέγω
όπου το παιδί του μη γνωρίζοντας από
γήπεδα, «αστέγους»,
φιστίκια-αστέρια στα πανέρια των
μικρών του σινεμά
θα γράφει στις εκθέσεις του:
«Ο πατέρας μου εγεννήθη εις την Αθήνα.
Ήλθε εδώ λόγω της φύσης της δουλειάς
του,
όπου μεγάλωσα κι εγώ».
Τιμή και δόξα στον παίκτη Χρήστο
Αρδίζογλου
που θα σηκώσει για άλλη μια φορά
τελεσίδικα πια,
όπως
ο τρελοί τους επιταφίους των νεκροταφείων,
την ασήκωτη μοναξιά μας, και θα φύγει.
-
Ο ποιητής
δηλώνει την πρόθεσή του να υμνήσει τον ποδοσφαιριστή. Για ποιους λόγους θα
προχωρήσει σε αυτή την επιλογή;
Γιατί ήταν ένας μοναχικός, αλλά
φιλότιμος άνθρωπος (αντίθεση) / είχε ταπεινή καταγωγή (παράθεση τοπωνυμίων
πόλης της Τουρκίας και προσφυγικών περιοχών) / έδειξε με σεμνότητα (στα
μυστικά) σεβασμό προς τους παλαίμαχους του αθλήματος που δεν πέτυχαν ποτέ τη
μεγάλη αθλητική στιγμή που θα τους δόξαζε, αν και νέος (ταύτιση της νιότης με
την αλαζονεία - εναντίωση) / είχε μεγάλες ποδοσφαιρικές ικανότητες (εύστροφες
κινήσεις, εκπόρθηση – μεταφορές) / δόξασε την Ελλάδα
-
Ποιο το
μέλλον του ποδοσφαιριστή σύμφωνα με τον ποιητή, όταν εγκαταλείψει το
ποδόσφαιρο;
Θα γίνει επιχειρηματίας ή θα
υπηρετήσει σε κάποιο σώμα ασφαλείας. Ο γιος του δεν θα γνωρίζει τι είχε υπάρξει
κάποτε ο πατέρας του. (Συνηθιζόταν οι παλαίμαχοι ποδοσφαιριστές να διορίζονται
σε σώματα ασφαλείας ή να παίρνουν κάποια άδεια ΟΠΑΠ)
-
Πώς συνδέει
η ποιητική αφήγηση τον ποδοσφαιριστή με τους άστεγους της πρωτεύουσας;
Η νίκη που οφειλόταν στον ποδοσφαιριστή έβγαλε
τους ανθρώπους στους δρόμους και χάρισε συντροφιά στους άστεγους της Ομόνοιας.
-
Ποιες
αναφορές στον θάνατο κάνει η ποιητική αφήγηση και πώς τις καταλαβαίνετε;
1η αναφορά: Η απόδοση τιμής
στους νεκρούς βετεράνους από τον ποδοσφαιριστή είναι μια νίκη απέναντι στον
θάνατο, η μνήμη τους κρατά ζωντανούς.
2η αναφορά: Η παρομοίωση «όπως
ο τρελοί τους επιταφίους των νεκροταφείων» ως μια προσπάθεια ίσως μάταιης υπενθύμισης
της αιώνιας ζωής στους κεκοιμημένους. Έτσι και ο ποδοσφαιριστής θα σηκώσει
φεύγοντας την ασήκωτη μοναξιά μας (οξύμωρο). Ασήκωτη γιατί πια δεν υπάρχει
αυτός; Ασήκωτη ούτως ή άλλως;
Κείμενο 4
Αρχίζει το ματς αδειάσαν οι δρόμοι
Η ώρα ζυγώνει αρχίζει το ματς
Αρχίζει το ματς ερήμωσε η πόλη
Τρεχάτε
κι αρχίζει το ματς
Πω πω γουστάρω να βλέπω κασκόλ
Να βλέπω σημαίες να μπαίνουνε γκολ
Πως
μας ενώνει και πως μας δονεί
Του Διακογιάννη η φωνή
Αρχίζει το ματς
Παράτα με τώρα
Πλησίασ’ η ώρα
Αρχίζει το ματς
Αρχίζει το ματς
Κανείς μην κουνιέται σωπάστε
Κι αρχίζει το ματς
Κι όποιος γνωρίζει
τι φταίει για όλα αυτά
ας μου εξηγήσει μετά.
· Γιάννης Διακογιάννης: δημοσιογράφος, συγγραφέας
και παρουσιαστής αθλητικών εκπομπών στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο
https://www.youtube.com/watch?v=QT3TZgH0D7Q&ab_channel=StathisKollias
-
Ποια η
διάθεση του δημιουργού του τραγουδιού;
Ενθουσιασμός και ανυπομονησία (Τρεχάτε
– προστακτική, γουστάρω – καθημερινό λεξιλόγιο, δονεί – ισχυρό ρήμα, παράτα με
– προστακτική, ας μου εξηγήσει μετά – προτρεπτική υποτακτική + χρονικό επίρρημα
αναβολής της απάντησης)
-
Πως μας
ενώνει και πως μας δονεί / Του Διακογιάννη η φωνή: Ποια δύναμη του ποδοσφαίρου
παρουσιάζεται στο δίστιχο αυτό;
Η ενοποιητική του δύναμη, η δύναμη να
συνδέει, να συνταράζει τα πλήθη και να τα
συγκλονίζει
Μετά την τάξη
Ατομική Εργασία
-
Να
δημιουργήσετε ένα εννοιολογικό χάρτη με τα θετικά και αρνητικά στοιχεία που
εντοπίζετε στον χώρο του αθλητισμού γενικότερα και του ποδοσφαίρου ειδικότερα.
Ομαδική εργασία σε ένα συνεργατικό
έγγραφο ή σε κάποια πλατφόρμα ασύγχρονης εκπαίδευσης
- Να δημιουργήσετε το δικό σας ποίημα ή ένα τραγούδι για έναν αγαπημένο σας αθλητή ή άθλημα.
