Κριτήριο αξιολόγησης - Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία: Κράτος Δικαίου

 

                  Κείμενο 1

Άρθρο του Βασίλη Σπυριδωνίδη στην εφημερίδα Καθημερινή.

Γιατί στην Ελλάδα είμαστε καχύποπτοι με τα πλαίσια του νόμου;

Την αφορμή για το κείμενο την έδωσε ένα άρθρο της κυρίας Ολγας Σελλά στην «Κ» με τίτλο «Ναρκισσιστική Ανυπακοή». Στο άρθρο περιγράφεται η διαφορετική συμπεριφορά συμπολιτών μας σε σχέση με τον νόμο όταν βρίσκονται στην Ελλάδα και στην Ευρώπη: επιδεικτική ανυπακοή στην πρώτη, πειθήνια υπακοή στη δεύτερη.

Στη βάση της ανυπακοής βρίσκεται η ναρκισσιστική υπέρβαση των κανόνων μέσω της φαντασίωσης της παντοδυναμίας. Το παιδί που προσπαθεί να υπερβεί τα όρια που απαγορευτικά θέτουν οι γονείς αποπειράται, με ψυχαναλυτικούς όρους, να καταργήσει την «αρχή της πραγματικότητας» υπηρετώντας την «αρχή της ηδονής» η οποία εκτρέφει και κινητοποιεί την αντίληψη της παντοδυναμίας του. Η παντοδυναμία (η προσπάθεια δηλαδή να υπερβούμε τα φυσικά όρια – τελικά τον θάνατο) αποτελεί έναν μηχανισμό άμυνας, ο οποίος κινητοποιείται ιδιαίτερα όταν αισθανόμαστε ευάλωτοι, τρωτοί, αδύναμοι. Η ανυπακοή στους κανόνες αποτελεί έτσι απόπειρα του ατόμου να υπερβεί την (αδύναμη;) θέση του πολίτη-παιδιού, σε μια προσπάθεια να αναχθεί «πέραν των νόμων», να εξισωθεί φαντασιακά με τους ενήλικες απολαμβάνοντας μαζί τους τα ειδικά προνόμια και να εξουσιάζει, επίσης φαντασιακά, τα αδέρφια-συν-πολίτες. Αμύνεται έτσι στην αίσθηση αδυναμίας (του εξαρτημένου και αβοήθητου παιδιού-πολίτη) ταυτιζόμενο με τους «παντοδύναμους» γονείς-κυβερνώντες, ενώ ταυτόχρονα αποβάλει (προβάλει) φαντασιακά την αδυναμία στους υπόλοιπους μη προνομιούχους αδέρφια-συν-πολίτες.

Μια εξήγηση λοιπόν στο «γιατί στην Ελλάδα» βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι γονείς-κυβερνώντες. Προσφέροντας σε ορισμένα παιδιά-πολίτες ειδικά προνόμια επιτρέπει σε όλους να σκεφτούν ότι η υπέρβαση των νόμων-ορίων είναι εφικτή. Ταυτόχρονα θέτοντας την ίδια την εξουσία έξω και πέρα από τα όρια των νόμων δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι η φαντασίωση της παντοδύναμης υπέρβασης των φυσικών ορίων (τελικά του θανάτου) είναι πραγματοποιήσιμη. Αυτό που βιώνουμε όταν βρισκόμαστε μπροστά σε τέτοια φαινόμενα -εκείνος που καπνίζει στο καφέ, ο άλλος που παρκάρει στο πεζοδρόμιο- είναι ο θυμός για τον βιασμό των κανόνων αλλά και η αίσθηση της αδυναμίας να αντιδράσουμε.  

Στη Δυτική Ευρώπη ο πολίτης-αδερφός γνωρίζει ότι οι κανόνες -φυσικοί, νομικοί, ηθικοί- ισχύουν για όλους τους συμμετέχοντες στην κοινωνική ζωή. Επίσης γνωρίζει ότι οι απόπειρες να υπερβούμε τους κανόνες είναι συνεχείς: όλοι μας θέλουμε να γίνουμε μικροί θεοί, αγαπημένα παιδιά των γονιών μας, να καθίσουμε ως προνομιούχοι δίπλα στον θρόνο της γονεϊκής εξουσίας. Φροντίζουν έτσι ώστε οι κανόνες να ισχύουν για όλους ανεξαρτήτως της θέσης, επιρροής, χρημάτων ή εξουσίας που διαθέτουν. Πώς; Μέσω του συνεχούς ελέγχου ώστε να διασφαλιστεί ότι τα άτομα (όλα τα άτομα) λειτουργούν μέσα στα συγκεκριμένα πλαίσια ισότιμης και ισόνομης κοινωνικής ζωής για τα οποία υπάρχει μια κοινωνική συμφωνία, ένα κοινωνικό συμβόλαιο.  

Φοβάμαι ότι αυτός ο βαθμός συμφωνίας δεν έχει επιτευχθεί στην Ελλάδα. Δεν έχουμε δηλαδή συμφωνήσει ποιοι είναι οι βασικοί κανόνες, το ασφαλές κοινωνικό πλαίσιο μέσα στα οποίο επιθυμούμε να ζούμε. Αντίθετα είμαστε καχύποπτοι με τα πλαίσια. Η αίσθηση της αδυναμίας που μας δημιουργούν και η συνακόλουθη φαντασίωση παντοδυναμίας είναι διαρκής και ασίγαστη. Στην Ευρώπη το πλαίσιο διασφαλίζει την ελευθερία. Εμείς πάλι αισθανόμαστε ότι την περιορίζει.  

* O Βασίλειος Σπυριδωνίδης είναι MSc Ψυχολόγος Παιδιών & Εφήβων, ΜΑ Ψυχοθεραπευτής Ενηλίκων.

Κείμενο 2

Μέρος της ομιλίας της της Μαρίας Καρυστιανού, μητέρας θύματος στο δυστύχημα των Τεμπών, στο Ευρωκοινοβούλιο.

Είμαι μια μητέρα από την Ελλάδα. Απευθύνομαι σε όλες τις μητέρες και τους γονείς  του κόσμου. Πιθανότατα αρκετοί γνωρίζετε για τις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες ,αυτό που συνέβη όμως σε εμάς είναι μια αληθινή τραγωδία όπου δυστυχώς δεν είμαστε θεατές μιας παράστασης, αλλά τη ζoύμε πραγματικά.

Έρχομαι στην Ευρώπη γιατί η Ελλάδα είναι μέρος της ιστορίας της Ευρώπης. Η Ευρώπη πήρε το όνομά της από  τον Ελληνικό μύθο και πολλά  ιδανικά και  αρχές γεννήθηκαν μέσα από την ελληνική φιλοσοφία. Κυρίες και κύριοι βουλευτές, οι πολίτες και  τα κράτη της Ευρώπης συνδέονται με πολιτισμικές καταβολές και είναι ευθύνη όλων των ευρωπαϊκών κρατών να βοηθούν το ένα το άλλο στην απόδοση δικαιοσύνης και να λειτουργούν μέσα σε ένα ενιαίο θεσμικό πλαίσιο όπου η τήρηση των κανόνων  από όλους, είναι ιερή.

Ήρθαμε για να μιλήσουμε για την αξία της ζωής, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δικαιοσύνης, της ελευθερίας του λόγου καθώς και το δικαίωμα της ασφαλούς  μετακίνησής, δηλαδή όλα  αυτά που έχουν πληγεί στη χώρα μου.

 Αυτά  που θα ακουστούν μπορεί να σας φανούν απίστευτα  αλλά είναι πραγματικά. Πως θα μπορούσε να είναι άλλωστε διαφορετικά, όταν εμείς είμαστε πια η φωνή των νεκρών μας. Αυτή τη στιγμή ακούτε τη φωνή της κόρης μου και των υπολοίπων 56 θυμάτων αυτής της τραγωδίας. Στην περιοχή των Τεμπών, πριν από  ένα χρόνο, συνέβη ένα τρομερό  σιδηροδρομικό δυστύχημα . Στην πραγματικότητα δεν ήταν ένα μεγάλο  δυστύχημα αλλά ένα μεγάλο κρατικό  έγκλημα.

[…]

Τα παιδιά μας δεν ήθελαν να πεθάνουν. Ήθελαν να ζήσουν, να πραγματοποιήσουν  τα όνειρά τους. Δεν ήταν αυτή η μοίρα τους. Ούτε ήταν η τραγική θυσία , όπως αναφέρθηκε πολλές φορές, αλλά ήταν το αποτέλεσμα μια  χρόνιας εγκληματικής οικονομικής απάτης . Ανθρωποθυσίες δεν συμβαίνουν το 2023. Μόνο σκόπιμες παραλείψεις, εγκληματικές παραβάσεις και αδιαφορία για τον άνθρωπο.

 Δεν μιλώ κομματικά. Δεν έχω κάποιο όφελός και θα έδινα τα πάντα να μην ήμουν εδώ να μην σας μιλάω γι αυτό .Και ντρέπομαι που μιλάω για την υποβάθμιση της αξίας και των δικαιωμάτων του πολίτη στην χώρα μου. Παραμένω όμως περήφανη για τους προγόνους μου που έβαλαν τις βάσεις για τον δυτικό πολιτισμό αλλά και για όλους τους υπόλοιπους Έλληνες που η ψυχή τους είναι σήμερα εδώ μαζί μας και οραματίζονται να επανέλθει στην χώρα μας η χαμένη της αξιοπρέπεια, η αίγλη και η περηφάνια.

Μιλάω πολιτικά. Ως ενεργός πολίτης, που φωνάζει για το αυτονόητο. Μας ενδιαφέρει να τιμωρηθούν οι ένοχοι που σκότωσαν με την διαφθορά και την απραξία τους τα παιδιά μας. Μας ενδιαφέρει να αποδοθεί δικαιοσύνη και δικαίωση».

Μας ενδιαφέρει να ζούμε σε ένα Κράτος Δικαίου, με τις ίδιες υποχρεώσεις και  τα ίδια δικαιώματα απέναντι στους νόμους.

Μας ενδιαφέρει η κατάργηση της πολιτικής ασυλίας για εγκλήματα κατά της ζωής. Γιατί το ακαταδίωκτο είναι το συγχωροχάρτι της διαφθοράς, της ασυδοσίας και του  ευτελισμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Μας ενδιαφέρει, η αδέσμευτη λειτουργία τη Δικαιοσύνης. Γιατί αλλιώς γίνεται συνένοχη και ένοχη για  εγκλήματα κατά της ζωής και της αξιοπρέπειας. Και χωρίς αυτήν η κοινωνία είναι καταδικασμένη.

Μας ενδιαφέρει  η ελευθερία του Τύπου γιατί είναι θεμελιώδες δικαίωμα μας να γνωρίζουμε την αλήθεια, ώστε να βγαίνουν όλα στο φως εκεί που το ένοχο θα ντρέπεται και θα ξέρει ότι θα τιμωρηθεί. Αλλιώς βασιλεύει μαζί με την διαφθορά, την ασυδοσία και την αποδόμηση.

Κείμενο 3

Ο ποιητής Μάνος Ελευθερίου έγραψε το τραγούδι «Παραπονεμένα λόγια» το 1978.

Στης ανάγκης τα θρανία

και στης φτώχειας το σχολειό

μάθαμε την κοινωνία

και τον πόνο τον παλιό

 

Παραπονεμένα λόγια

έχουν τα τραγούδια μας

γιατί τ’ άδικο το ζούμε

μέσα από την κούνια μας

 

Το σεργιάνι μας στον κόσμο

ήταν δέκα μέτρα γης

όσο πιάνει ένα σπίτι

και ο τοίχος μιας αυλής

 

Παραπονεμένα λόγια

έχουν τα τραγούδια μας

γιατί τ’ άδικο το ζούμε

μέσα από την κούνια μας

 

Α1. Να αποδώσετε συνοπτικά σε 60 έως 70 λέξεις το περιεχόμενο της 2^η και 3^ης παραγράφου του κειμένου 1 (Μονάδες 20)

Β1. Να χαρακτηρίσετε ως Σωστές ή Λανθασμένες τις παρακάτω περιόδους λόγου και να τεκμηριώσετε τη θέση σας με χωρία των κειμένων αναφοράς. (Μονάδες 15)

α) Στη Δυτική Ευρώπη φαίνεται ότι όσοι βρίσκονται σε θέση κοινωνικοοικονομικής ισχύος έχουν μια πιο ελαστική σχέση με τον νόμο (κείμενο1)

β) Οι Έλληνες αντιλαμβάνονται τους νόμους ως ένα περιοριστικό πλαίσιο (κείμενο 1)

γ) Σύμφωνα με την ομιλήτρια τα κράτη μέλη της ευρωπαϊκής ένωσης απαγορεύεται να παρεμβαίνουν σε θέματα δικαιοσύνης κάποιου άλλου κράτους μέλους. (κείμενο 2)

δ) Κατά την ομιλήτρια, αυτό που συνέβη στα Τέμπη στην πραγματικότητα ήταν ένα τρομερό δυστύχημα. (κείμενο 2)

ε) Η ομιλήτρια αισθάνεται ντροπή για την ελληνική της καταγωγή (κείμενο 2)

Β2. Ποια νοηματική και οργανωτική σχέση συνέχει την 4^η  με την 5η παράγραφο του Κειμένου 1 και πού αποσκοπεί με αυτή του την επιλογή ο συντάκτης του κειμένου; (Μονάδες 10)

Β3. Στο κείμενο 2 η ομιλήτρια επαναλαμβάνει το ρηματικό σύνολο «μας ενδιαφέρει». Πού πιστεύετε ότι αποσκοπεί με αυτή τη γλωσσική επιλογή; (Μονάδες 10)

Γ1. Γιατί, κατά τη γνώμη σας, το ποιητικό υποκείμενο χαρακτηρίζει τα λόγια των τραγουδιών «παραπονεμένα»; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας με 3 κειμενικούς δείκτες. (μον 9) Πώς θα νιώθατε και πώς θα αντιδρούσατε εσείς στη θέση του; (μον 6) (150-200 λέξεις) (Μονάδες 15)

Δ1. Γράφετε ένα άρθρο 350 έως 400 λέξεων στην ιστοσελίδα του σχολείου σας με θέμα το κράτος δικαίου. Πώς αντιλαμβάνεστε εσείς τον όρο «Κράτος Δικαίου»; Με ποια στάση ζωής και με ποιες δράσεις θα μπορούσε η γενιά σας να το διεκδικήσει; Μπορείτε να αξιοποιήσετε δημιουργικά στοιχεία από τα κείμενα αναφοράς. (Μονάδες 30)

Ενδεικτικές απαντήσεις

Α1. Η ανυπακοή οφείλεται στην φαντασίωση της παντοδυναμίας, στον μηχανισμό, κατά τον οποίο οι περισσότερο ευάλωτοι ξεπερνούν φαντασιακά την αδυναμία τους μη υπακούοντας στους κανόνες που θέτουν οι ισχυρότεροι. Στην ελληνική πραγματικότητα αυτό πηγάζει κατά κύριο λόγο από τα προνόμια που δίνουν οι κυβερνώντες σε κάποιους να υπερβαίνουν τους νόμους, ωθώντας έτσι και τους πιο ανίσχυρους στην υπέρβασή τους, και από την τοποθέτηση της εξουσίας πάνω από τον νόμο.

Β1. α Λ (Φροντίζουν έτσι ώστε οι κανόνες να ισχύουν για όλους ανεξαρτήτως της θέσης, επιρροής, χρημάτων ή εξουσίας που διαθέτουν)

β Σ (Εμείς πάλι αισθανόμαστε ότι την περιορίζει)

γ Λ (είναι ευθύνη όλων των ευρωπαϊκών κρατών να βοηθούν το ένα το άλλο στην απόδοση δικαιοσύνης και να λειτουργούν μέσα σε ένα ενιαίο θεσμικό πλαίσιο)

δ Λ (Στην πραγματικότητα δεν ήταν ένα μεγάλο  δυστύχημα αλλά ένα μεγάλο κρατικό  έγκλημα)

ε Λ (Παραμένω όμως περήφανη για τους προγόνους μου)

Β2 Συγκρίνει και αντιπαραθέτει τις αιτίες που οδηγούν σε διαφορετική στάση τους άλλους δυτικοευρωπαίους από τους Έλληνες απέναντι στους νόμους. Πρόθεσή του είναι να εξηγήσει/αιτιολογήσει αυτή τη διαφορετική τοποθέτηση. Στη Δυτική Ευρώπη όλοι οι νόμοι ισχύουν εξίσου για όλους. Κανείς λόγω της θέσης του ή της οικονομικής του κατάστασης δεν έχει ευνοϊκή αντιμετώπιση. Μάλιστα γίνονται και διαρκείς έλεγχοι, ώστε να εξετάζεται εάν τηρείται το κοινωνικό συμβόλαιο στο πνεύμα της ισοτιμίας και της ισονομίας. Για τον Ευρωπαίο η ύπαρξη ενός τέτοιου πλαισίου κανόνων προασπίζει την ελευθερία. Αντίθετα, στην ελληνική πραγματικότητα δεν έχει κατορθωθεί ένα τέτοιο κοινωνικό συμβόλαιο, καθώς δεν επιτεύχθηκε μια γενική συμφωνία πάνω σε βασικούς κανόνες ζωής. Γι’ αυτό, οι Έλληνες έχουν την πεποίθηση ότι οι νόμοι περιορίζουν την ελευθερία τους.

Β3. Πρόθεση της ομιλήτριας με την πολλαπλή επανάληψη είναι να αιτιολογήσει/εξηγήσει/τεκμηριώσει/επιχειρηματολογήσει/πείσει γιατί ο λόγος της είναι πολιτικός κι όχι στενά κομματικός. Στηρίζει τη θέση της αυτή λέγοντας ότι προτεραιότητά τους είναι η απόδοση δικαιοσύνης, η διασφάλιση του κράτους δικαίου, η καταπολέμηση της διαφθοράς και της ασυδοσίας, η λειτουργία της ανεξάρτητης δικαιοσύνης και της ελευθερίας του Τύπου. Γιατί μόνο έτσι δεν θα υπάρχουν διακρίσεις και θα προασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Συγχρόνως, θέλει να ευαισθητοποιήσει/συγκινήσει το ακροατήριο, μιλώντας για τις αιτίες που οδήγησαν στον θάνατο τόσα νέα παιδιά, για εγκλήματα κατά της ζωής, για την αναγκαιότητα της λειτουργίας της δικαιοσύνης για να λειτουργεί η κοινωνία, για την αξία της αλήθειας.

Γ1. Γιατί αποδίδουν την κοινωνική ανισότητα και αδικία.

Οι μεταφορές «ανάγκης τα θρανία» και «φτώχειας το  σχολειό» δίνουν παραστατικά τη δυστυχία των φτωχών του κόσμου. Οι οικονομικές δυσχέρειες λειτουργούν ως σχολείο που διδάσκει τον πόνο της κοινωνικής αδικίας.

Με το α’ πληθυντικό πρόσωπο το ποιητικό υποκείμενο γίνεται το συλλογικό φερέφωνο όλης της τάξης του που «τραγουδά παραπονεμένα». Η αδικία αφορά πολλούς, που είναι καταδικασμένοι σε αυτή από τη γέννησή τους ακόμα.

Οι γραφική οπτική εικόνα του σπιτιού και της αυλής με τον μαντρότοιχο δημιουργεί μια αίσθηση αδιεξόδου και την έλλειψη ελπίδας για τους αδικημένους της ζωής. Οι δυνατότητες ανατροπής και αλλαγής της κατάστασης είναι εξαιρετικά περιορισμένες, γι’ αυτό και η βόλτα τους στο κόσμο είναι μόλις «δέκα μέτρα γης».

Θα ένιωθα ίσως όπως το ποιητικό υποκείμενο βαριά πάνω μου την κοινωνική αδικία και ανισότητα, αλλά δεν θα το αντιμετώπιζα με ηττοπάθεια. Θα αγωνιζόμουν ατομικά και συλλογικά για μια καλύτερη ζωή για όλους.

Δ1.

Κράτος Δικαίου

1.    Ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης: Στο Κράτος Δικαίου, οι δικαστές και άλλοι δικαστικοί φορείς λειτουργούν ανεξάρτητα από τους πολιτικούς και άλλους εξωτερικούς παράγοντες. Αυτό εξασφαλίζει την αντικειμενικότητα και την εφαρμογή του νόμου με βάση τη δικαιοσύνη.

2.    Σεβασμός των Δικαιωμάτων του Ατόμου: Το Κράτος Δικαίου προστατεύει τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των ατόμων από την επιβολή αυθαίρετης εξουσίας από το κράτος ή άλλους φορείς.

3.    Ισότητα Μπροστά στον Νόμο: Όλοι οι πολίτες, ανεξαρτήτως της κοινωνικής τους θέσης ή άλλων παραμέτρων, υπόκεινται στον ίδιο νόμο και δέχονται την ίδια μεταχείριση από το δικαστικό σύστημα.

4.    Διαφάνεια και Προβλεψιμότητα του Δικαίου: Οι νόμοι είναι γραμμένοι και εφαρμόζονται με σαφήνεια και συνέπεια, ώστε όλοι να μπορούν να τους κατανοήσουν και να συμμορφωθούν.

5.    Διαχωρισμός των Εξουσιών: Στο Κράτος Δικαίου, οι εξουσίες του νομοθέτη, της διοίκησης και της δικαιοσύνης είναι διαχωρισμένες, προκειμένου να αποτραπεί η κατάχρηση εξουσίας.

6.    Ασφάλεια, πρόνοια, υγεία, παιδεία για όλους

Στάσεις

1.    Σεβασμός του Νόμου και της Δικαιοσύνης: Η νέα γενιά θα πρέπει να ενισχύσει τον σεβασμό της νομιμότητας και της δικαιοσύνης σε κάθε πτυχή της ζωής της, ακολουθώντας τους νόμους και συμμορφούμενη με τις αρχές της ηθικής και του δίκαιου.

2.    Διαλεκτική Σκέψη και Κριτική Σκέψη: Η νέα γενιά θα πρέπει να ενθαρρύνει την ανάπτυξη διαλεκτικής και κριτικής σκέψης, έτσι ώστε να είναι σε θέση να αναγνωρίζει και να αμφισβητεί τις αδικίες και τις παραβιάσεις του νόμου.

3.    Διαφάνεια και Ειλικρίνεια: Η επιδίωξη της διαφάνειας και της ειλικρίνειας σε κάθε πτυχή της ζωής τους είναι ουσιώδης. Αυτό συμβάλλει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης και της διαφάνειας στα δημόσια θεσμικά όργανα και τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.

4.    Ενεργός Συμμετοχή στις δημοκρατικές διαδικασίες: Η νέα γενιά θα πρέπει να συμμετέχει ενεργά στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και την πολιτική ζωή της κοινότητάς της, μέσω ψήφου, συμμετοχής σε οργανώσεις κοινωνικής δράσης και δραστηριοτήτων πολιτικής ευαισθητοποίησης.

5.    Συνεργασία και Αλληλεγγύη: Η ανάπτυξη μιας κουλτούρας συνεργασίας και αλληλεγγύης εντός της κοινότητας βοηθά στη δημιουργία μιας πιο δίκαιης και συνεκτικής κοινωνίας.

Δράσεις

1.    Ενεργός Συμμετοχή στις δημοκρατικές διαδικασίες: Η νέα γενιά μπορεί να συμμετέχει σε εκλογικές διαδικασίες και να ψηφίζει υποψηφίους που υποστηρίζουν τις αρχές του Κράτους Δικαίου. Επίσης, μπορεί να συμμετέχει σε διαδηλώσεις και πορείες για την προαγωγή των δικαιωμάτων και των αξιών της δημοκρατίας και του δικαίου.

2.    Ενημέρωση και Ευαισθητοποίηση: Η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τα θέματα του Κράτους Δικαίου είναι κρίσιμη. Η νέα γενιά μπορεί να χρησιμοποιήσει τα μέσα ενημέρωσης και τα κοινωνικά δίκτυα για να ενισχύσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα θέματα της δικαιοσύνης και της ισότητας.

3.    Ενίσχυση της Διαφάνειας και καταπολέμηση της διαφθοράς: Η νέα γενιά μπορεί να αγωνιστεί για την ενίσχυση της διαφάνειας και της αντιμετώπισης της διαφθοράς σε κυβερνητικά θεσμικά όργανα και διοικητικές διαδικασίες, διαμαρτυρόμενη κατά της διαφθοράς και της αστυνομικής βίας.

4.    Νομική Εκπαίδευση και Ενίσχυση της Πρόσβασης στη Δικαιοσύνη: Η προώθηση της νομικής εκπαίδευσης και η ενίσχυση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη είναι σημαντικές. Αυτό περιλαμβάνει την παροχή δωρεάν νομικής συμβουλής και υποστήριξης σε ευάλωτες ομάδες και ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση σε νομική συμβουλή.

5.    Ενίσχυση της Κοινωνικής Δικτύωσης και Οργάνωσης: Η νέα γενιά μπορεί να συμμετέχει σε οργανώσεις, σε ψηφίσματα και σε κινήματα που αγωνίζονται για τα δικαιώματα των πολιτών και την ενίσχυση του Κράτους Δικαίου.