Ο Μοντερνισμός στην ποίηση και στην πεζογραφία

Βασιλική Σταμάτη Φιλόλογος

Μοντερνισμός

Ποίηση: -      Ο ελεύθερος στίχος -      Η δραματικότητα -      Η εκτενής χρήση των ποιητικών προσωπείων -      Η χρήση του καθημερινού λεξιλογίου -      Η σκοτεινότητα του νοήματος -      Η αποσπασματική και ελλειπτική ανάπτυξη του ποιήματος που δε βασίζεται στη λογική αλλά στην ψυχολογική και συναισθηματική αλληλουχία -      Η παρουσία παραπομπών σε κείμενα του παρελθόντος -      Παραθέσεις ή παραφράσεις ξένων κειμένων -      Η χρήση παλαιότερων τύπων της γλώσσας, ιδιωματικών τύπων, σπάνιων όρων -      Η μυθική μέθοδος: Μια ειδική χρήση του αρχαίου μύθου: Ο μύθος λειτουργεί ως πλαίσιο οργάνωσης και ως αντίστιξη προς το ιστορικό παρόν Πεζογραφία: Είναι οι τάσεις στη λογοτεχνία και στις άλλες τέχνες που εκδηλώθηκαν στην Ευρώπη μετά το Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο: -      Ρήξη με την παράδοση -      Ρεύματα όπως ο υπερρεαλισμός, ο κυβισμός, ο φουτουρισμός, ο εξπρεσσιονισμός ανατρέπουν τις παραδοσιακές αφηγηματικές συμβάσεις -      Διάσπαση της αφηγηματικής συνέχειας -      Εφαρμογή νέων αφηγηματικών τεχνικών, όπως ο εσωτερικός μονόλογος και ο ελεύθερος πλάγιος λόγος -      Ο μοντερνισμός συνδέεται με την υποκειμενική και εσωτερικευμένη πρόσληψη της πραγματικότητας -      Το μοντέρνο μυθιστόρημα θεματοποιεί ακόμα και τις συνθήκες δημιουργίας του -      Η πλοκή εκλείπει εντελώς -      Ανατρέπονται οι δομές του χώρου και του χρόνου / Ο χώρος και ο χρόνος θρυμματίζονται -      Προβάλλει το άλογο στοιχείο -      Ο παντογνώστης αφηγητής του 19ου αι δίνει τη θέση του στον αφηγητή με εσωτερική εστίαση ή περιορισμένη οπτική γωνία ή ακόμη και πολλές οπτικές γωνίες -      Η εκφορά του λόγου γίνεται συχνά αποσπασματική, με συγκοπές, με χάσματα και ανώμαλη στίξη

Βιβλιογραφία

Λογοτεχνία, Φάκελος Υλικού – Δίκτυα Κειμένων, Γ’ Γενικού Λυκείου, Υπουργείο Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής

Λογοτεχνία, Φάκελος Εκπαιδευτικού, Γ’ Γενικού Λυκείου, Υπουργείο Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής

 «Εμείς και οι άλλοι…», Δίκτυο Κειμένων, Φάκελος Υλικού, Νεοελληνική Γλώσσα, Γ’ Γενικού Λυκείου, Υπουργείο Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, 2019

Συντακτικό της νέας ελληνικής, Α’ Β’ Γ’ Γυμνασίου, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων.

Νεοελληνική Γραμματική, αναπροσαρμογή της μικρής νεοελληνικής γραμματικής του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων.

Κούγκουλος Θανάσης, Η πρόσληψη του λογοτεχνικού χώρου από τη νεοελληνική κριτική, Ζητήματα νεοελληνικής φιλολογίας, Μετρικά Υφολογικά Κριτικά Μεταφραστικά, Πρακτικά ΙΔ’ Διεθνούς Επιστημονικής Συνάντησης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τμήμα Φιλολογίας Τομέας Μεσαιωνικών και Νέων Ελληνικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 2016.

Παπαντωνάκης Γ., Κωτόπουλος Τ., Σκηνικό, Χαρακτήρες, Πλοκή, Διαβάζοντας ένα λογοτεχνικό κείμενο: Για παιδιά και νέους, Εκδοτικός Όμιλος Ίων, 2011

Barry Peter, Γνωριμία με τη θεωρία, μια εισαγωγή στη λογοτεχνική και πολιτισμική θεωρία, μτφ. Αναστασία Νάτσινα, εκδόσεις Βιβλιόραμα, 2013

Φρυδάκη Ευαγγελία, Η θεωρία της λογοτεχνίας στην πράξη της διδασκαλίας, εκδόσεις Κριτική, 2003

Μυλιωνάκου – Σαϊτάκη Γιούλα, Προσεγγίσεις στη θεωρία της Λογοτεχνίας, Εκδόσεις Φυτράκη, 2006

Genette G., Σχήματα III, Εκδόσεις Πατάκη, 2007

Παπάζογλου Χ., Μετρική και Αφήγηση, ΜΙΕΤ, 2012

Αποστολίδου Β., Κόκορης Δ., Μπακογιάννης Μ., Χοντολίδου Ε., Λογοτεχνική ανάγνωση στο σχολείο & στην κοινωνία, εκδόσεις Gutenberg, 2018

Βλαβιανού Α, Γκότση Γ., Καρακάση Κ., Καργιώτης Δ., Κατσικάρος Θ., Πιπινιά Ι., Προβατά Δ., Σπυροπούλου Α., Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας, Τόμος Β’, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, 2008

Γαραντούδης Ε., Καγιαλής Τ., Ροτζώκος Ν., Αναστασιάδου Α., Κωστίου Κ., Βογιατζόγλου Α., Μέντη Δ., Νεότερη Εληνική Λογοτεχνία, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, 2008

Ρούσσου Βαρβάρα, Ο ελεύθερος στίχος υπό το πρίσμα της σύγχρονης μετρικολογίας: Τα πρώτα ελληνικά ελευθερόστιχα ποιήματα (1920 – 1940), Διδακτορική Διατριβή, 2007

Travers M., Εισαγωγή στη Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία, εκδόσεις Βιβλιόραμα, 2005

M.H. Abrams, Λεξικό λογοτεχνικών όρων, μτφ. Γιάννα Δεληβοριά - Σοφία Χατζηιωαννίδου, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2005