Θεματική Ενότητα 2 Διδακτική Ενότητα 7 Αριστοτέλης Πολιτικά 1.12, 1253a29-39 Μ - Σενάριο

Διδακτική Ενότητα 7

Η συγκρότηση της πόλεως

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά, 1.12, 1253a29-39

Σκοποί

1.    Να κατανοήσουν το περιεχόμενο της αριστοτελικής θέσης για τη φύσει δημιουργία των ανθρώπινων κοινωνιών.

2.   Να αναζητήσουν την αντίφαση ανάμεσα στη θέση για τη φύσει σύσταση των ανθρώπινων κοινωνιών και στην τοποθέτηση ότι κάποιος πρώτος τις συνέστησε.

3.   τελεωθεὶς: Να κατανοήσουν το σημασία του ρήματος της μετοχής και του ουσιαστικού τέλος στην αρχαία ελληνική γλώσσα και στην αριστοτελική φιλοσοφία ειδικότερα.

4.   Ὥσπερ  γὰρ  καὶ  τελεωθεὶς  βέλτιστον  τῶν  ζῴων  ἄνθρωπός  ἐστιν,  οὕτω  καὶ  χωρισθεὶς  νόμου  καὶ  δίκης  χείριστον  πάντων: Να εντοπίσουν το σχήμα της αναλογίας και της αντίθεσης που υπάρχει στο χωρίο και μέσα από αυτά να εξετάσουν τη σχέση της τελείωσης με το νόμο και τη δικαιοσύνη.

5.   Να προχωρήσουν σε υποθέσεις για το ποια μπορεί να είναι τα όπλα με τα οποία η φύση εφοδίασε τον άνθρωπο και αφού δώσουν το περιεχόμενο των όρων φρόνηση και αρετή να προβληματιστούν αν αυτές είναι φύσει χαρακτηριστικά του ανθρώπου σύμφωνα με τον Αριστοτέλη.

6.   Να εξηγήσουν με παραδείγματα γιατί ο Αριστοτέλης χαρακτηρίζει τον χωρίς αρετή άνθρωπο ως ανοσιώτατο και αγριώτατο.

7.   Να κατανοήσουν το περιεχόμενο του όρου δικαιοσύνη και πώς αυτή είναι για το φιλόσοφο η ύψιστη αξία της κοινωνίας.

8.   Να συγκρίνουν τις απόψεις του Αριστοτέλη για τη φύσει δημιουργία της πόλης με τις απόψεις του Πρωταγόρα και άλλων νεότερων στοχαστών.

9.   Να ανιχνεύσουν τις εκφραστικές επιλογές του φιλοσόφου και να προβληματιστούν για το πώς με αυτές ο Αριστοτέλης στηρίζει τα επιχειρήματά του.

Συνοπτική Περιγραφή

1.    Εστιάζοντας στην πρώτη ημιπερίοδο του κειμένου θα διαβαστεί από τους μαθητές/τριες το εισαγωγικό σημείωμα της ενότητας, το πρώτο σχόλιο του φακέλου υλικού και το πρώτο σχόλιο από το βιβλίο Φιλοσοφικός λόγος. Θα ακολουθήσει διάλογος στην τάξη για το πώς αντιλαμβάνεται ο Αριστοτέλης τη δημιουργία της πόλης (φύσει ή νόμω) και τον άνθρωπο ως πολιτικό ον και θα επιχειρηθεί μια συγκριτική μελέτη των απόψεών του με τις θέσεις του Πρωταγόρα, όπως τις είδαμε στις προηγούμενες ενότητες.

2.   Προχωρώντας στη δεύτερη ημιπερίοδο θα επιχειρηθεί να ανακαλυφθεί η φαινομενική αντίφαση  ανάμεσα στη φύσει δημιουργία της πόλης και στο «ὁ  δὲ  πρῶτος  συστήσας» και να εξηγηθεί. Στη διάρκεια αυτής της συζήτησης θα αναζητηθούν με τη μορφή του καταιγισμού ιδεών και οι απαντήσεις στο ερώτημα γιατί αυτός που πρώτος τη συνέστησε στάθηκε μεγάλος ευεργέτης για το ανθρώπινο είδος, κάνοντας τις απαραίτητες συγκρίσεις και με τον πρωταγόρειο μύθο.

3.   Θα ακολουθήσει αναζήτηση στα Λεξικά της Πύλης για την ελληνική γλώσσα για την ανεύρεση των σημασιών των λέξεων τέλος και  τελειοῦμαι . Μετά τη συζήτηση, βρίσκοντας πρώτα το σχήμα αναλογίας, αλλά και αντίθεσης που υπάρχει στο χωρίο «Ὥσπερ  γὰρ  καὶ  τελεωθεὶς  βέλτιστον  τῶν  ζῴων  ἄνθρωπός  ἐστιν,  οὕτω  καὶ  χωρισθεὶς  νόμου  καὶ  δίκης  χείριστον  πάντων» και συζητώντας τα συγκρινόμενα μέρη, θα δημιουργήσουμε έναν εννοιολογικό χάρτη στον οποίο θα απεικονίσουμε το περιεχόμενο της ανθρώπινης τελείωσης, τις αναγκαίες προϋποθέσεις της ανθρώπινης τελείωσης και τα αποτελέσματα αυτής.

4.   Φέρνοντας στο νου και την πρωταγορική αφήγηση, προσπαθούμε να καταλάβουμε ποια εννοεί ως ανθρώπινα όπλα ο φιλόσοφος. Θα ακολουθήσει αναζήτηση στα Λεξικά της Πύλη των όρων φρόνησις και ἀρετή και θα δημιουργήσουμε μια ιστορία-κόμικ, την οποία θα εμπνευστούν οι μαθητές και οι μαθήτριες, ώστε να δώσουν την υπεροχή του ανθρώπου χάρη στο Λόγο και την καλή και κακή χρήση αυτών των όπλων από τον άνθρωπο, λαμβάνοντας υπόψη και τα παραδείγματα (τομείς) που χρησιμοποιεί ο φιλόσοφος. Η ιστορία – κόμικ μπορεί να αντικατασταθεί από δραματοποίηση, αν δεν υπάρχει η δυνατότητα ψηφιακών μέσων.

5.   Μετά η τάξη ομαδοσυνεργατικά θα μετατραπεί σε ένα εργαστήρι γραφής και οι μαθητές/τριες θα προχωρήσουν σε συγκρίσεις των παραπάνω θέσεων του Αριστοτέλη με τις απόψεις του Πλάτωνα στους Νόμους (766 a 1).

6.   Το εργαστήρι γραφής συνεχίζεται. Οι μαθητές και οι μαθήτριες, αφού επισκεφτούν τα Λεξικά της Πύλης για τους όρους Δικαιοσύνη και Δίκη, και αφού προβληματιστούν πάνω στην πορεία που ακολουθεί η σκέψη του φιλοσόφου (εκ του αντιθέτου απόδειξη: δίνει πρώτα τις επιπτώσεις της αδικίας και προχωρά στη σημασία της δικαιοσύνης) καλούνται να γράψουν σε μια παράγραφο 120 λέξεων τη σημασία τους για την ανθρώπινη κοινωνία.

7.   Στο Wiki της τάξης οι μαθητές και οι μαθήτριες θα μελετήσουν συγκριτικά με το κείμενο του Αριστοτέλη τα παράλληλα κείμενα της διδακτικής ενότητας.

Φύλλο Εργασίας

1.    Ὥσπερ  γὰρ  καὶ  τελεωθεὶς  βέλτιστον  τῶν  ζῴων  ἄνθρωπός  ἐστιν,  οὕτω  καὶ  χωρισθεὶς  νόμου  καὶ  δίκης  χείριστον  πάντων: Στο παραπάνω χωρίο εντοπίζεται τόσο μια αναλογία όσο και μια αντίθεση. Αφού τις εντοπίσετε, να απεικονίσετε  το περιεχόμενο της ανθρώπινης τελείωσης, τις αναγκαίες προϋποθέσεις της ανθρώπινης τελείωσης και τα αποτελέσματα αυτής.

2.   Να δημιουργήσετε μια ιστορία – κόμικ στην οποία θα δίνετε την υπεροχή του ανθρώπου χάρη στο Λόγο και την καλή και κακή χρήση αυτών των όπλων από τον άνθρωπο, λαμβάνοντας υπόψη και τα παραδείγματα (τομείς) που χρησιμοποιεί ο φιλόσοφος.

3.   ἄνθρωπος δέ, ὥς φαμεν, ἥμερον, ὅμως μὴν παιδείας μὲν ὀρθῆς τυχὸν καὶ φύσεως εὐτυχοῦς, θειότατον ἡμερώτατόν τε ζῷον γίγνεσθαι φιλεῖ, μὴ ἱκανῶς δὲ ἢ μὴ καλῶς τραφὲν ἀγριώτατον, ὁπόσα φύει γῆ (Πλάτωνος Νόμοι): Να συγκρίνετε τις θέσεις του Αριστοτέλη με αυτές που σας δίνονται από τους Νόμους του Πλάτωνα.

4.   Σε μια παράγραφο 120 λέξεων να δώσετε τη σημασία της δικαιοσύνης για τις ανθρώπινες κοινωνίες.

5.   Στο Wiki της τάξης με τα άλλα μέλη της ομάδας σας να σχολιάσετε συγκριτικά το κείμενο αναφοράς με το παράλληλο κείμενο που θα βρείτε εκεί.