Διδακτικό Σενάριο Επιμόρφωσης Τ4Ε Υπερρεαλισμός: Ένα επαναστατικό κίνημα

 

Διδακτικό Σενάριο Επιμόρφωσης Τ4Ε

Δραστηριότητες

Βασιλική Σταμάτη

Πλήρες Σενάριο

https://docs.google.com/document/d/148XqAz3wAEop53LGpeN_S17FLiytUeLgbDaN0gdFXKc/edit?usp=sharing 

Το διδακτικό σενάριο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της επιμόρφωσης στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση και αναρτήθηκε στην πλατφόρμα e me στις 31 Μαΐου 2021

Υπερρεαλισμός: ένα επαναστατικό

 κίνημα

 Μάθημα/Γνωστικό Αντικείμενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα:

Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα είναι σε θέση:

1. Να γνωρίσουν το ρεύμα του υπερρεαλισμού

2. Να αναζητήσουν και να ανακαλύψουν τα βασικά χαρακτηριστικά του ρεύματος μέσω του κινηματογράφου και της ποίησης

3. Να καταγράψουν τα βασικότερα γνωρίσματα του υπερρεαλισμού

4. Να γνωρίσουν υπερρεαλιστές ποιητές και το έργο τους

5. Να σχολιάσουν υπερρεαλιστικά κείμενα και να ανταλλάξουν απόψεις

6. Να προχωρήσουν σε δημιουργικές δραστηριότητες

7. Να εργαστούν ομαδοσυνεργατικά

Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών για την υλοποίηση του σεναρίου:

Να γνωρίζουν τα βασικά γνωρίσματα της παραδοσιακής και της μοντέρνας ποίησης.

Δραστηριότητες

Σύγχρονη Διδασκαλία

Καλωσόρισμα στο Webex.

Τίθεται το ερώτημα αν οι μαθητές και οι μαθήτριες έχουν δει ποτέ

κάποιο τρελό όνειρο και θα ήθελαν να το μοιραστούν με την τάξη.

Η δραστηριότητα αντιστοιχεί στον στόχο 1.

Μετάβαση στην πύλη για την ελληνική γλώσσα και ανάγνωση ενός

 αποσπάσματος για το λογοτεχνικό ρεύμα του υπερρεαλισμού.

Διαβάζουμε το απόσπασμα της Τιτίκα Δημητρούλια

https://www.greek-

language.gr/digitalResources/literature/education/literature_history/

search.html?details=83

Ακολουθεί σύντομη συζήτηση για το πώς ξεκίνησε ο υπερρεαλισμός

(φρίκη του Α Παγκοσμίου Πολέμου), τους στόχους του (ανατροπή

της καθεστηκυίας τάξης) και τα μέσα που χρησιμοποίησε

(εναντίωση στη λογική). Η δραστηριότητα αντιστοιχεί στον στόχο 1.

Παρακολουθούμε ένα διαδραστικό βίντεο. Πρόκειται για ένα μέρος

της υπερρεαλιστικής ταινίας “Ένα ανδαλουσιανός σκύλος” (μέχρι το

4.35’). Στο διαδραστικό σημείο του βίντεο παίζεται ένα παιχνίδι

μνήμης. Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα πρέπει να βρουν μέσα από

ένα κουίζ απλής επιλογής τη σωστή σειρά των εικόνων, όπως αυτές

παρουσιάζονται στο τμήμα της ταινίας που παρακολούθησαν.

Η δραστηριότητα αντιστοιχεί στον στόχο 2, με μεγάλη έμφαση στην

κυρiαρχία των συνειρμών και της τυχαιότητας .

Οι μαθητές και οι μαθήτριες απαντούν σε μια δημοσκόπηση σε

ερωτήματα: Σου άρεσε η ταινία; Θα μπορούσες να γράψεις με λίγες

λέξεις το θέμα της; Αν ναι, ποιο θα έλεγες ότι είναι αυτό; (με 3 λέξεις

το πολύ) Ποια λέξη σου έρχεται άμεσα στο νου, όταν σκέφτεσαι την

ταινία που είδες; Ποια σκηνή σου έκανε περισσότερο εντύπωση;

(απάντηση με 5 λέξεις το πολύ) Τι αισθάνθηκες όταν έβλεπες την

ταινία; (απάντηση με 3 λέξεις το πολύ) Υπάρχει κάποιο σημείο της

ταινίας που σου δημιούργησε ένταση; Αν ναι, ποιο σημείο; Έχει

κάποιο δυνατό σημείο η ταινία; Αν ναι, ποιο είναι αυτό; (το πολύ 5

λέξεις) Σου δημιουργεί η ταινία θετικά συναισθήματα και

προσδοκίες ή αρνητικά και λύπη; Θα συμβούλευες έναν φίλο σου να

δει την ταινία αυτήν; Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του polling

και γίνεται συζήτηση πάνω σε αυτά.

Η δραστηριότητα αντιστοιχεί στον στόχο 2, με έμφαση στην

απουσία ενός θεματικού κέντρου, αλλά και στη συναισθηματική και

αισθητική ανταπόκριση.

Οι μαθητές και οι μαθήτριες χωρίζονται σε 4 ομάδες. Βρίσκουν στον

τοίχο της κυψέλης της ομάδας τον σύνδεσμο που οδηγεί στο

σχολικό βιβλίο της Β’ Λυκείου με τα τρία αποσπάσματα του

Εμπειρίκου.

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2702/Keimena-

Neoellinikis-Logotechnias_B-Lykeiou_html-empl/index_c_03_01.html

Στην εργασία τους ζητείται να διαβάσουν τα δύο πρώτα

αποσπάσματα και να βρουν αναλογίες με την ταινία που

παρακολούθησαν. Στο τέλος υποβάλλουν τις απαντήσεις και στη

βιβλιοθήκη εργασιών της κυψέλης της ομάδας στην eme, ώστε να

δοθεί ανατροφοδότηση.

Η δραστηριότητα αντιστοιχεί στους στόχους 2 και 7.

Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των ομαδικών εργασιών των

παιδιών, γίνεται συζήτηση και καταλήγουμε στη σημείωση/

καταγραφή των γνωρισμάτων του ρεύματος στον ασπροπίνακα.

Η δραστηριότητα αντιστοιχεί στον στόχο 3.

Ασύγχρονη Διδασκαλία

Στο blog της κυψέλης του τμήματος οι μαθητές και οι μαθήτριες θα

πρέπει να ανεβάσουν υπερρεαλιστικά ποιήματα αναφέροντας πάντα

την πηγή τους. Στη συνέχεια θα πρέπει να εμπλακούν σε μια

συζήτηση αναζήτησης και σχολιασμού των υπερρεαλιστικών

στοιχείων που εντοπίζουν στα ποιήματα που ανήρτησαν οι

συμμαθητές και οι συμμαθήτριές τους. Η δραστηριότητα αντιστοιχεί

στους στόχους 4, 5 και 7.

Χωρισμένοι/ες στις ομάδες τους οι μαθητές/τριες, όπως είχαν

χωριστεί στο σύγχρονο μάθημα, εργάζονται αρχικά στο μπλογκ της

κυψέλης της ομάδας τους σε δραστηριότητες δημιουργικής γραφής

υπερρεαλιστικής ποίησης και στη συνέχεια ανεβάζουν τις

δημιουργίες τους στο μπλογκ της κυψέλης της τάξης. Η κάθε ομάδα

σχολιάζει τα υπερρεαλιστικά στοιχεία των ποιημάτων των άλλων

ομάδων.

Οι δραστηριότητες είναι:

1. Το παιχνίδι των συνειρμών: Λέει ο/η πρώτος/η της ομάδας την

πρώτη σκέψη εικόνα που του/της έρχεται στο νου, ο/η δεύτερος/η

μια άλλη εικόνα στην οποία συνειρμικά οδηγείται κοκ. Όλα αυτά

ηχογραφούνται.

2. Το παιχνίδι του παραλόγου: Δίνουν στο google τις λέξεις – κλειδιά:

πρωτοσέλιδα εφημερίδων Κυριακής. Ανοίγουν έναν σύνδεσμο και με

βάση τους τίτλους που θα βρουν σε κάποιο από τα αποτελέσματα

δημιουργούν ένα δικό τους ποίημα.

3. Το παιχνίδι της αυτόματης γραφής: Μετά από σύντομη συζήτηση

καταλήγουν σε ένα κοινό θέμα για το ποίημά τους. Στη συνέχεια

παίρνουν με κλήρωση ο καθένας/μιά από έναν αριθμό από το 1

ως  το 5 ή όσα είναι τα μέλη της ομάδας. Γράφουν όλοι/ες κρυφά

από ένα στίχο και στη συνέχεια στο μπλογκ της ομάδας

καταγράφουν τους στίχους τους με τη σειρά που έχει οριστεί.

4. Το παιχνίδι των παράδοξων εικόνων: Πρέπει να γράψουν 4

στίχους. Ο πρώτος στίχος πρέπει να έχει μια οπτική εικόνα, ο

δεύτερος μια ακουστική, ο τρίτος μια κινητική, ο τέταρτος μια

απτική. Σε κάθε εικόνα θα πρέπει να υπάρχει μια αντίφαση/

αντίθεση και συγκεκριμένα ουσιαστικά, εκτός από τον πρώτο στίχο,

όπου μπορεί να υπάρχει ένα αφηρημένο ουσιαστικό. Να μην

χρησιμοποιηθεί καμιά συνδετική/διαρθρωτική λέξη μεταξύ των

στίχων.

Η δραστηριότητα αντιστοιχεί στους στόχους 6 και 7.

Τα αποτελέσματα των εργασιών τους δημοσιεύονται στο μπλογκ της

κυψέλης του τμήματος τώρα, ώστε να μπορούν να τα δουν όλοι/ες,

να σχολιάσουν και να ξεκινήσει ένας νέος εποικοδομητικός διάλογος

πάνω στα χαρακτηριστικά του υπερρεαλισμού και πώς

αξιοποιήθηκαν στα ποιήματα των ομάδων.

Η δραστηριότητα αντιστοιχεί στους στόχους 5 και 7.

Σε όλες τις δραστηριότητες της ασύγχρονης διδασκαλίας

επιδιώκεται η ελεύθερη έκφραση και η ενεργός συμμετοχή. Εγώ

λειτουργώ υποστηρικτικά, όταν χρειάζεται. 

    Βιβλιογραφία

Αναγνώστου, Ε. Η δημιουργική γραφή (πεζογραφία) στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Σχολή Παιδαγωγική Φλώρινας Τμήμα Νηπιαγωγών, 2017.

Αντωνίου, Μ. Η υπερρεαλιστική ποίηση στο σχολείο: θεωρία και διδακτική πράξη, Διπλωματική Εργασία, Α.Π.Θ. Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, 2018.

Κιοσσές, Σ. (2018). Εισαγωγή στη δημιουργική ανάγνωση και γραφή του πεζού λόγου, Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική.

Κιοσσές, Σ. και Χατζημαυρουδή, Ε. (2020). Η λογοτεχνία στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική.

Νικολαΐδου, Σ. (2016). Η δημιουργική γραφή στο σχολείο, Αθήνα: Εκδόσεις Μεταίχμιο.

Πρόγραμμα Σπουδών για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στην Α΄ Λυκείου, (2011), Θεσσαλονίκη.

Σοφός, Α. (2014). Παιδαγωγική Αξιοποίηση κινηματογραφικής ταινίας και βίντεο στην εκπαιδευτική διαδικασία. Σοφός, Α, Βρατάσλης Κ. (Επιμ.). Παιδαγωγική Αξιοποίηση Νέων Μέσων στην εκπαιδευτική διαδικασία (σελ. 119 - 146). Αθήνα: ΙΩΝ.

Φλωρά, Κ. Υπερρεαλισμός και τρέλα: μια προσέγγιση της τρέλας και του παράλογου στο υπερρεαλιστικό κίνημα, Διπλωματική Εργασία, Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία και Πολιτισμός», Θεσσαλονίκη, 2015.