Οι ποιητές του σύγχρονου ελληνικού τραγουδιού - Θ. Παπακωνσταντίνου

Μικρο-δραστηριότητες

Παιδάκια μου

Σας δίνω εδώ τους στίχους δύο τραγουδιών του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Επίσης, μπορείτε να τα ακούσετε στους αντίστοιχους συνδέσμους.

Μιλώ για σένα

Μιλώ με τα ψηλά,

τ' απάτητα βουνά

και τους μιλώ για σένα

πως έχεις ομορφιά

και φρύδια τοξωτά

σαν πέτρινα γεφύρια.

Και μ' απάντησαν:

«Τα γεφύρια χορταριάζουν.

Άμοιρη ψυχή μη ξεγελαστείς».

Μιλώ με τ' ουρανού

τα μαύρα σύννεφα

και τους μιλώ για σένα

πως όταν περπατάς,

γλυκά όπου πατάς

η στέρφα γη ανθίζει

Και μ' απάντησαν:

«Η γη ανθίζει εκεί που θέλει.

Άμοιρη ψυχή μη ξεγελαστείς».

Μιλώ με τις πηγές

που ζούνε μοναχές

και τους μιλώ για σένα

πως όταν με κοιτάς,

σαν λες πως μ' αγαπάς,

αγγέλοι φτερουγίζουν.

Και μ' απάντησαν:

«Είναι χάρτινοι οι αγγέλοι.

Άμοιρη ψυχή μη ξεγελαστείς». http://stixos.eu

Ματέρα

Πίνω καφέ κι η ρέμβη μου παλεύει με τον ήλιο

και με τα ασυλλόγιστα πουλιά, που παίζουν γύρω.

Αέρας, την αμμόπετρα, σαν εραστής τη γλύφει

σπήλαιο φτιάχνει για Χριστό και δώμα για τη λήθη.

Κι ένα λαγούμι σκοτεινό, να 'ρχονται νυχτερίδες,

μαζί και ο Πετρόπαυλος, να δει αυτά που είδες.

Βλέπω σημαίες τρίχρωμες και ρούχα απλωμένα

για σώματα αγέννητα, ίσως και πεθαμένα.

Βλέπω κι έναν απέθαντο σ' αντικρινό μπαλκόνι,

καπνίζει και η σκέψη του πέφτει και τον πλακώνει.

Γριά Ματέρα, δύστροπη, φύγαν οι κολασμένοι,

στα καλντερίμια αγκομαχούν τώρα οι ταϊσμένοι.

Ο σκελετός που βρέθηκε σε μια σπηλιά στο Sassi,

"σε βλέπω κόκκαλο", μου λέει, "αγαπητέ Θανάση".

Φοράει τη σάρκα του ξανά, μπλέκει με τους τουρίστες,

 γελάει σαν δει πως έγιναν οι απόπατοι, σουίτες.

Ο τρωγλοδύτης, ξέγνοιαστος, κλάνει σε κάθε βήμα

και στον καφέ, που χαίρομαι, υψώνεται ένα κύμα.

Το κύμα φέρνει ταραχή. Ίσως η καφεΐνη,

μα ίσως κι η επίγνωση πως μια κλανιά θα μείνει. http://stixos.eu

*Πετρόπαυλος: Στη Ματέρα υπάρχει εκκλησία των Πέτρου και Παύλου - Chiesa dei Santi Pietro e Paolo, κοινώς γνωστή ως San Pietro Caveoso.

Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου ξεκίνησε από την επιστήμη (μηχανολόγος μηχανικός) και κατέληξε στη μουσική, συνδυάζοντας ροκ, λαϊκούς και παραδοσιακούς ήχους. Ας ασχοληθούμε αυτή την Εβδομάδα με 2 τραγούδια του Θ. Παπακωνσταντίνου.

Το ένα είναι το "Μιλώ για σένα". Σας δίνω και την πρώτη εκπληκτική ερμηνεία του από την Μ. Κανά και μια επόμενη ζωντανή (έτσι , για να ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε ξανά να βρεθούμε τόσοι πολλοί μαζεμένοι χωρίς να φοβόμαστε).

Το άλλο είναι το "Ματέρα".

Στο wiki της τάξης μας καλείστε να απαντήσετε στις παρακάτω δραστηριότητες.

Δραστηριότητες

1. Αφού ακούσετε το τραγούδι "Μιλώ για σένα" και διαβάσετε τους στίχους του, να γράψετε σε μια παράγραφο το θέμα του, αξιοποιώντας στοιχεία του κειμένου και περισσότερο τις επαναλήψεις, τις αναλογίες και τις αντιθέσεις που υπάρχουν σ' αυτό.

2. Θα ακούσετε το 2ο τραγούδι "Ματέρα" και θα διαβάσετε τους στίχους του. Θα πάτε στη συνέχεια στον σύνδεσμο της Βικιπαίδεια για την πόλη Ματέρα της Ιταλίας και μετά στο άλλο σημείωμα για την Ματέρα του Παπακωνσταντίνου. Να θυμάστε ότι "τρωγλοδύτης" είναι ο πρωτόγονος άνθρωπος, όπως αυτοί που έζησαν στις σπηλιές της Ματέρα, και ότι το τραγούδι αναφέρεται στο σελφοτουρισμό, όπως συχνά τον αποκαλώ. Μετά από όλα αυτά και λαμβάνοντας υπόψη όσα ο τραγουδοποιός μας λέει να γράψετε μια παράγραφο με την άποψή σας για το παραπάνω θέμα.

3. Ακούστε άλλα τραγούδια του τραγουδοποιού και ανεβάστε στον τοίχο μας κάποιο που σας άρεσε.

4. Δεν ξεχνάμε κάτω από κάθε ανάρτηση να γράφουμε το όνομά μας. 

Αφού συζητήσετε στο wiki μας για τα δύο τραγούδια του Θανάση Παπακωνσταντίνου που μελετήσαμε, θα θέλατε να γράψετε το δικό σας τραγούδι; Διαλέξτε ένα από τα δύο θέματα και προχωρήστε στη συγγραφή. Καθένας/μιά θα γράψει από ένα στίχο. Κάποιος/α θα ξεκινήσει πρώτος, ο δεύτερος/η θα συνεχίσει το τραγούδι με ένα νέο στίχο κ.ο.κ. Να λάβετε υπ' όψιν σας ότι τα τραγούδια συνήθως έχουν ρεφρέν, όπως επίσης και όσα έχουμε μάθει για το μέτρο και την ομοιοκαταληξία. Περιμένω με αγωνία τη δημιουργία σας...

https://safeyoutube.net/w/o4G5
https://safeyoutube.net/w/uCG5
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B1%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1
https://safeyoutube.net/w/89G5

Θ. Παπακωνσταντίνου: Ένας ποιητής τραγουδοποιός – Ενδεικτικές Απαντήσεις

 1.        Στο τραγούδι «μιλώ για σένα» το ποιητικό υποκείμενο συνομιλεί με διάφορα στοιχεία της φύσης, στα οποία εκφράζει τα συναισθήματά του για το αντικείμενο του έρωτά του. Φαίνεται μάλιστα να μαγεύεται από καθετί που χαρακτηρίζει το αγαπημένο πρόσωπο. Μιλώντας με τα ψηλά βουνά, εκείνα που παραμένουν απόρθητα από τον ανθρώπινο βηματισμό, εκφράζει τον θαυμασμό του για την ομορφιά του αγαπημένου προσώπου, την οποία παραλληλίζει με τα πέτρινα γεφύρια. Η απάντηση των βουνών όμως έρχεται αποστομωτικά αντιθετική προς την προηγούμενη αναλογία. Τα γεφύρια όσο όμορφα κι αν είναι, λένε τα βουνά, κάποια στιγμή χορταριάζουν, η ομορφιά δηλαδή χάνεται, και γι’ αυτό εφιστά την προσοχή του ερωτευμένου προσώπου να μην ξεγελαστεί, να μην στηρίξει δηλαδή τις ελπίδες του σε πράγματα που αλλάζουν ή ανατρέπονται. Το ίδιο μοτίβο της επανάληψης, της αναλογίας και της αντίθεσης συνεχίζεται και στις άλλες συνομιλίες του προσώπου του ποιήματος. Όταν αυτό μιλά με τα σύννεφα του ουρανού και παραδέχεται ότι σε κάθε βήμα του αγαπημένου προσώπου η άγονη γη ανθίζει, εκείνα διαψεύδουν τη θέση του, τονίζοντας ότι η γη γίνεται γόνιμη μόνο αν εκείνη το θέλει, θέλοντας να τονίσουν ότι σε έναν έρωτα είναι αναγκαία η αμοιβαιότητα, και γι’ αυτό παρακινούν την ψυχή του υποκειμένου για μια ακόμα φορά να μην παραπλανηθεί. Μάλιστα, την  ψυχή αυτή την χαρακτηρίζουν και πάλι «άμοιρη» με την έννοια προφανώς της εύπιστης σε φαινόμενα τα οποία διαψεύδει η αλήθεια. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η ίδια προτροπή επαναλαμβάνεται και στην τρίτη συνομιλία του ποιητικού προσώπου με τις μοναχικές πηγές. Εκεί ο ερωτευμένος άνθρωπος παρουσιάζει το βλέμμα του αγαπημένου προσώπου σαν το φτερούγισμα αγγέλων, αλλά η απάντηση των πηγών και πάλι έρχεται ρεαλιστικά αντίθετη προς τα συναισθήματά του. Οι άγγελοι αυτοί είναι χάρτινοι, χωρίς ζωή και πνοή μέσα τους, και δεν μπορούν έτσι να στηρίξουν μια πραγματική ουσιαστική αγάπη.

2.        Ο τουρισμός, από την στιγμή που το ανθρώπινο γένος διαμόρφωσε οργανωμένες κοινωνίες κι ανέβασε το βιοτικό του επίπεδο, αποτέλεσε μια από τις ισχυρές επιθυμίες του ανθρώπου και βασική έκφανση του πολιτισμού του. Από τα αρχαία χρόνια γνωρίζουμε περιπτώσεις σπουδαίων ανθρώπων που ταξίδεψαν μακριά από τη γενέτειρά τους, για να γνωρίσουν ξένους τόπους και πολιτισμούς. Αυτή τάση γνώρισε μεγάλη άνθιση στους τελευταίους αιώνες και ακόμη περισσότερο στην εποχή μας, όπου τα μέσα μεταφοράς μας δίνουν τη δυνατότητα να βρεθούμε σε μακρινούς τόπους μέσα σε λίγες ώρες. Το αληθινό νόημα του τουρισμού βέβαια δεν συνίσταται μόνο στην απλή μετακίνηση του σώματος και στην αλλαγή παραστάσεων, αλλά στην ουσιαστικότερη ανάταση της ψυχής, η οποία επιτυγχάνεται με μια βαθύτερη επαφή με τον ξένο τόπο που επισκεπτόμαστε, τους ανθρώπους του, την ιστορία του, που είναι στην πραγματικότητα και η ιστορία του ανθρώπου ως ενός από τα είδη του πλανήτη, και βέβαια όλα όσα ενώνουν όλους τους ανθρώπους και κατανικούν όσα πλαστά μας χωρίζουν, όπως τα σύνορα, το χρώμα του δέρματος ή το επίπεδο της ψηφιακής και τεχνολογικής ανάπτυξης που οι διάφοροι λαοί μπορεί να έχουν επιτύχει. Αυτό το βαθύτερο νόημα του τουρισμού φαίνεται να έχει χάσει ο σύγχρονος άνθρωπος, ο οποίος ταξιδεύει με ένα κινητό στο χέρι με μόνη έγνοια να απαθανατίσει τον εαυτό του μπροστά στο τάδε ή στο δείνα μνημείο ή αξιοθέατο, προκειμένου να ανεβάσει τη σέλφι φωτογραφία του σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης και να συγκεντρώσει όσο πιο πολλές αντιδράσεις μπορεί από τους διαδικτυακούς του φίλους. Ο σελφοτουρισμός έχει καταντήσει μια εγωπαθής δραστηριότητα για τον άνθρωπο, ο οποίος δεν μπορεί ουσιαστικά να δει ακόμα και στα άγνωστα μέρη που επισκέπτεται τίποτα πέρα από τον εαυτό του. Όλα περνούν από μπροστά σαν μέσα από τον φακό μιας κάμερας. Έτσι κι ο τουρίστας της Ματέρα στο ομώνυμο τραγούδι βλέπει όλα όσα μπορεί να του προσφέρει η  ιστορική πόλη, από τον ήλιο της και τα λαγούμια της μέχρι την χριστιανική εκκλησία του Πέτρου και Παύλου και τις σπηλιές των πρωτόγονων ανθρώπων που κάποτε κατοίκησαν εκεί, πίνοντας τον καφέ του, χωρίς να μπορεί πραγματικά να βιώσει όσα μπορεί να του προσφέρει η πόλη. Να κάνει μια πραγματική βόλτα στον ίδιο τον Άνθρωπο. Γι’ αυτό κι ο τρωγλοδύτης, αυτός ο πρωτόγονος σκελετός που ζωντανεύει, εξαπολύει περιφρονητικά προς το μέρος του τα αέρια του κατώτερου πεπτικού συστήματός του, με μόνο κέρδος (αν έρθει κι αυτό) για τον ανέμελο τουρίστα την πιθανή συνειδητοποίηση της κενότητας.