Κριτήριο αξιολόγησης – Αρχαία Ελληνικά Γ’ Λυκείου 1η Θεματική Ενότητα 2η Διδακτική Ενότητα

Κριτήριο αξιολόγησης – Αρχαία Ελληνικά Γ’ Λυκείου

1^η Θεματική Ενότητα 2^η Διδακτική Ενότητα

Διδαγμένο Κείμενο

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Προτρεπτικός πρὸς Θεμίσωνα, αποσπάσματα 8-9

Τὰ ὑποκείμενα πρὸς τὸν βίον ἡμῖν, οἷον τὸ σῶμα καὶ τὰ περὶ τὸ σῶμα, καθάπερ ὄργανά τινα ὑπόκειται, τούτων δ’ ἐπικίνδυνός ἐστιν ἡ χρῆσις, καὶ πλέον θάτερον ἀπεργάζεται τοῖς μὴ δεόντως αὐτοῖς χρωμένοις. Δεῖ τοίνυν ὀρέγεσθαι τῆς ἐπιστήμης κτᾶσθαί τε αὐτὴν καὶ χρῆσθαι αὐτῇ προσηκόντως, δι’ ἧς πάντα ταῦτα εὖ θησόμεθα. Φιλοσοφητέον ἄρα ἡμῖν, εἰ μέλλομεν ὀρθῶς πολιτεύσεσθαι καὶ τὸν ἑαυτῶν βίον διάξειν ὠφελίμως. Ἔτι τοίνυν ἄλλαι μέν εἰσιν αἱ ποιοῦσαι ἕκαστον τῶν ἐν τῷ βίῳ πλεονεκτημάτων ἐπιστῆμαι, ἄλλαι δὲ αἱ χρώμεναι ταύταις, καὶ ἄλλαι μὲν αἱ ὑπηρετοῦσαι, ἕτεραι δὲ αἱ ἐπιτάττουσαι, ἐν αἷς ἐστιν ὡς ἂν ἡγεμονικωτέραις ὑπαρχούσαις τὸ κυρίως ὂν ἀγαθόν. Εἰ τοίνυν μόνη ἡ τοῦ κρίνειν ἔχουσα τὴν ὀρθότητα καὶ ἡ τῷ λόγῳ χρωμένη καὶ ἡ τὸ ὅλον ἀγαθὸν θεωροῦσα, ἥτις ἐστὶ φιλοσοφία, χρῆσθαι πᾶσι καὶ ἐπιτάττειν κατὰ φύσιν δύναται, φιλοσοφητέον ἐκ παντὸς τρόπου, ὡς μόνης φιλοσοφίας τὴν ὀρθὴν κρίσιν καὶ τὴν ἀναμάρτητον ἐπιτακτικὴν φρόνησιν ἐν ἑαυτῇ περιεχούσης.

Α1. α. 1) «ὄργανά»: Σε ποιες λέξεις του αρχαίου κειμένου αναφέρεται το ουσιαστικό; (μονάδες 2)

2) «ἐν αἷς ἐστιν ὡς ἂν ἡγεμονικωτέραις ὑπαρχούσαις τὸ κυρίως ὂν ἀγαθόν»: Σε ποιους όρους αναφέρεται η παραπάνω αναφορική πρόταση; (μονάδες 2)

β. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό που αντιστοιχεί σε κάθε μία από τις παρακάτω περιόδους λόγου και δίπλα σε αυτόν τη λέξη «Σωστό», αν είναι σωστή, ή τη λέξη «Λάθος», αν είναι λανθασμένη, με βάση το αρχαίο κείμενο (μονάδες 3), και να τεκμηριώσετε κάθε απάντησή σας γράφοντας τις λέξεις/φράσεις του αρχαίου κειμένου που την επιβεβαιώνουν (μονάδες 3).

1. Ο άνθρωπος κάνει πάντα κακή χρήση των πραγμάτων που διαθέτει για τη ζωή του.

2. Η ανάγκη της φιλοσοφίας σχετίζεται και με τη θέση του ανθρώπου ως πολίτη μέσα στην κοινωνία.

3. Ο Αριστοτέλης πιστεύει ότι σε μερικές περιπτώσεις ο άνθρωπος πρέπει να φιλοσοφεί. (μονάδες 6)

Μονάδες 10

Β1. Ποιος ο ρόλος του ρηματικού επιθέτου φιλοσοφητέον; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με στοιχεία του κειμένου.

Μονάδες 10

Β2. Ποια σημασία και αξία δίνει ο Αριστοτέλης στον ορθό λόγο μέσα στο κείμενο; Να στηρίξετε την απάντησή σας με κειμενικές αναφορές.

Μονάδες 10

Β3. Να χαρακτηρίσετε ως σωστές ή λανθασμένες τις παρακάτω φράσεις:

1.     Στη δίκη του κατά την πρώτη ψηφοφορία, ο Σωκράτης κρίθηκε ένοχος με μέτρια πλειοψηφία (300 έναντι 201).

2.    Η 7^η Επιστολή του Πλάτωνα αποτελεί ένα είδος αυτοβιογραφίας.

3.    Ο ενθουσιώδης Ιπποκράτης ρωτά τον Σωκράτη τι μπορεί να μάθει κοντά στον μεγάλο σοφιστή Πρωταγόρα.

4.    Ο Πλάτωνας σχεδιάζει την Πολιτεία του για να εξετάσει το πώς λειτουργεί μέσα σ’ αυτή η δικαιοσύνη.

5.    Η ιδεώδης πολιτεία κοσμείται από σωφροσύνη επειδή το κάθε στοιχείο εκπληρώνει τη λειτουργία του χωρίς να παρακωλύει τη λειτουργία των άλλων.

Μονάδες 10

Β4. α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό που αντιστοιχεί σε καθεμία από τις λέξεις της Στήλης Α του παρακάτω πίνακα και δίπλα σε αυτόν το γράμμα της πρότασης από τη Στήλη Β που αντιστοιχεί στην ορθή σημασία της λέξης , σύμφωνα με το κείμενο του Αριστοτέλη.  (μονάδες 5)

β. Να γράψετε μία περίοδο λόγου με καθεμία από τις λέξεις της Στήλης Α του παρακάτω πίνακα. Να χρησιμοποιήσετε την κάθε λέξη με διαφορετική σημασία από εκείνη που της δίνει ο Αριστοτέλης στο αρχαίο κείμενο. Οι λέξεις πρέπει να είναι σε οποιοδήποτε μέρος του λόγου και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε οποιονδήποτε γραμματικό τύπο. (μονάδες 5)

1.     ὑποκείμενα	α) μέρος της συντακτικής δομής μιας πρότασης β) τα αναγκαία για τη ζωή πράγματα
2.    μέλλομεν	α) σκοπεύουμε β) αναβάλλουμε
3.    πλεονεκτημάτων	α) προτερήματα β) ωφέλεια
4.    ἡγεμονικωτέραις	α) αρχηγικές β) σημαντικές
5.    λόγῳ	α) λογική β) ομιλία

Μονάδες 10

Β5. Παράλληλο Κείμενο

Αριστοτέλης, Πολιτικά Α 2, 15-16

Γιατί όπως ο άνθρωπος είναι το ανώτερο από όλα τα όντα όταν φτάνει στην τελειότητά του, έτσι όταν σπάζει τη σχέση του με τον νόμο και τη δικαιοσύνη γίνεται το χειρότερο από όλα. Δεν υπάρχει πιο ανυπόφορο και πιο ολέθριο πράγμα από την αδικία που διαθέτει όπλα. Ο άνθρωπος, από την άλλη, γεννιέται εφοδιασμένος από τη φύση με όπλα για να υπηρετήσει τη φρόνηση και την αρετή, που όμως μπορεί να τα χρησιμοποιήσει εξ ολοκλήρου και για αντίθετους σκοπούς. Γι' αυτό ο δίχως αρετή άνθρωπος είναι από όλα τα όντα το πιο ανόσιο και το πιο άγριο, το χειρότερο από όλα στις ερωτικές απολαύσεις και στις απολαύσεις του φαγητού. Η δικαιοσύνη είναι στοιχείο συστατικό της πόλης· είναι αυτό που συγκρατεί την τάξη στην πολιτική κοινωνία.

Αφού μελετήσετε το παραπάνω απόσπασμα από τα Πολιτικά του Αριστοτέλη και το πρωτότυπο κείμενο που σας δόθηκε, να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα:

α) Ποια θέση υποστηρίζει ο Αριστοτέλης στο πρωτότυπο κείμενο για την κακή χρήση του σώματος από τον άνθρωπο;  (Μονάδες 5)

β) Διατηρεί ο φιλόσοφος την παραπάνω θέση και στο παράλληλο κείμενο; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας με στοιχεία του παράλληλου κειμένου.   (Μονάδες 5)

Μονάδες 10