Η περίσταση επικοινωνίας με τη βοήθεια των δημοτικών τραγουδιών Νεοελληνική Γλώσσα Φάκελος Εκπαιδευτικού
Η περίσταση επικοινωνίας με τη βοήθεια των
δημοτικών τραγουδιών
Νεοελληνική Γλώσσα Φάκελος Εκπαιδευτικού
Βασιλική Σταμάτη, Φιλόλογος
Θεωρία
Τραγούδια
Κείμενο 1
Τι
καλά το λέει τ΄ αηδόνι
Που ’σουν εψές, λεβέντη μου
Κι αντιπροψές, καλέ μου
Τι καλά το λέει τ’ αηδόνι
Εψές ήμουν στους ουρανούς
Κι αντιπροψές στους Άγιους
Τον Άγγελό μου φίλευα
Και τον Χριστό κερνούσα
Και την κυρά την Παναγιά
Την επαρακαλούσα
Για να μου δώσει τα κλειδιά
Κλειδιά του Παραδείσου
Ν’ ανοίξω τον Παράδεισο
Να μπω να σεργιανίσω
Να δω που κάθονται οι φτωχοί
Που κάθονται οι αρχοντάδες
Στον ίσκιο κάθονται οι φτωχοί
Στον ήλιο οι αρχοντάδες
Και τους φτωχούς παρακαλούν
Και τους παρακαλούνε
Δώστε φτωχοί τον ίσκιο σας
Και πάρτε τα φλουριά μας
Κείμενο 2
Να ’σαν
τα νιάτα
Ορέ, να ’σαν τα νιά-, να ’σαν τα
νιάτα
νιάτα, πουλί μου, δυο φορές.
Ορέ, να ’σαν τα νιάτα δυο φορές,
τα
γηρατειά καμία.
Ορέ, να ξανανιώσω, αχ, να ξανα-
νιώσω, πουλί μου, δυο φορές.
Ορέ, να ξανανιώσω δυο φορές, να
γίνω, πουλί μου, παλικάρι.
Ορέ, να βάλω το, αχ να βάλω,
ορέ, το φεσάκι μου.
Ορέ, να βάλω το φεσάκι μου, να
βγαίνω, πουλί μου, στο παζάρι.
Ορέ, για να πουλήσω, αχ για να
που-
λήσω, πουλί μου, γηρατειά.
Ορέ, για να πουλήσω γηρατειά και
ν’ αγοράσω νιάτα.
Πηγή εικόνας: https://digilove.eu/thysiazontas-to-n-i-allios-to-eliksirio-tis-neotitas-diigima-mystiriou/
Κείμενο 3
Ο αϊτός.
Σε ψηλό βουνό, σε ριζιμνιό
χαράκι, ω, να, χαράκι
κάθεται, κάθεται, κάθεται ’ν’
αϊτός
Κάθεται ’ν’ αϊτός
βρεγμένος χιονισμένος ο καημένος
και παρα-, και παρα-, και
παρακαλεί
και παρακαλεί.
Και παρακαλεί τον ήλιο ν’
ανατείλει, ν’ ανατείλει.
Ήλιε ανά-, ήλιε ανά-, ήλιε
ανάτειλε
Ήλιε ανάτειλε
Ήλιε λάμψε και δώ-, λάμψε και
δώσε
για να λιώ-, για να λιώ-, για να
λιώσουνε.
Για να λιώσουνε
για να λιώσουνε τα χιόνια ’πο τα
φτερά, απ’ τα φτερά μου
και τα κρου-, και τα κρου-, και
τα κρούσταλλα
και τα κρούσταλλα
από τ’ ακράνυχά μου, απ’ τ’
ακράνυχά μου.
Ήλιε ανά-, ήλιε ανά-, ήλιε
ανάτειλε
Ήλιε ανάτειλε
Πηγή εικόνας: https://www.patrasevents.gr/article/174930-i-elliniki-krisi-se-11-asteia-skitsa-tou-ksenou-tipou-pics#
1.
Μέσα στα τραγούδια αναπτύσσονται κοινωνικές
δραστηριότητες. Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η φύση και το θέμα τους;
2.
Ποιοι συμμετέχουν σε καθεμιά περίσταση
επικοινωνίας που συντελείται μέσα στα τραγούδια και ποια υποθέτετε ότι είναι η
ιδιότητά τους;
3.
Μέσα στα τραγούδια δίνονται και ζητούνται κάποιες
πληροφορίες, καθώς και κάποιες οδηγίες/εντολές. Μπορείτε να εντοπίσετε τα
αντίστοιχα χωρία μέσα στα τραγούδια;
4.
Προσπαθήστε να εντοπίσετε σημεία των τραγουδιών
στα οποία εκφράζεται α) υπόθεση, β) δυνατότητα, γ) πιθανότητα, δ) βεβαιότητα,
ε) επιθυμία, στ) ευχή, ζ) πρόθεση, η) υποχρέωση
5.
Αν επιχειρούσατε να μετατρέψετε μια υπόθεση από
τις παραπάνω σε βεβαιότητα και μια επιθυμία σε πρόθεση, τι αλλαγές θα κάνατε
στο λόγο. Τα τραγούδια θα εξέφραζαν το ίδιο μήνυμα μετά από αυτό;
6.
Αν περάσουμε από τα τραγούδια στα κείμενα, με
ποιους τρόπους θεωρείτε ότι εκφέρεται ο λόγος στα τρία παραπάνω κείμενα; Ποιος
πιστεύετε ότι φέρει το κύριο βάρος του μηνύματος σε καθεμιά περίπτωση και
γιατί;
7.
Θα μπορούσατε να δημιουργήσετε ένα δικό σας
πολυτροπικό κείμενο, στο οποίο θα συντελείται μια περίσταση επικοινωνίας και θα
εντάσσατε σε αυτό όσο γίνεται περισσότερα από τα παραπάνω χαρακτηριστικά;
Μπορείτε να επιλέξετε ελεύθερα το θέμα του και το κειμενικό είδος.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου