Κριτήριο Αξιολόγησης Αρχαία Ελληνικά Γ’ Λυκείου Φάκελος Υλικού 1η Θεματική Ενότητα 3η Διδακτική Ενότητα ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ, Επιστολή στον Μενοικέα, 122

Κριτήριο Αξιολόγησης Αρχαία Ελληνικά Γ’ Λυκείου

Φάκελος Υλικού 1^η Θεματική Ενότητα 3^η Διδακτική Ενότητα

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ, Επιστολή στον Μενοικέα, 122

Μήτε  νέος  τις  ὢν  μελλέτω  φιλοσοφεῖν,  μήτε  γέρων  ὑπάρχων  κοπιάτω  φιλοσοφῶν·  οὔτε  γὰρ  ἄωρος  οὐδείς  ἐστιν  οὔτε  πάρωρος  πρὸς  τὸ  κατὰ  ψυχὴν  ὑγιαῖνον.  Ὁ  δὲ  λέγων  ἢ  μήπω  τοῦ  φιλοσοφεῖν  ὑπάρχειν  ὥραν  ἢ  παρεληλυθέναι  τὴν  ὥραν,  ὅμοιός  ἐστιν  τῷ  λέγοντι  πρὸς  εὐδαιμονίαν  ἢ  μήπω  παρεῖναι  τὴν  ὥραν  ἢ  μηκέτι  εἶναι.  Ὥστε  φιλοσοφητέον  καὶ  νέῳ  καὶ  γέροντι,  τῷ  μὲν  ὅπως  γηράσκων  νεάζῃ  τοῖς  ἀγαθοῖς  διὰ  τὴν  χάριν  τῶν  γεγονότων,  τῷ  δὲ  ὅπως  νέος  ἅμα  καὶ  παλαιὸς  ᾖ  διὰ  τὴν  ἀφοβίαν  τῶν  μελλόντων.  Μελετᾶν  οὖν  χρὴ  τὰ  ποιοῦντα  τὴν  εὐδαιμονίαν,  εἴπερ  παρούσης   μὲν  αὐτῆς  πάντα  ἔχομεν,  ἀπούσης  δὲ  πάντα  πράττομεν  εἰς  τὸ  ταύτην  ἔχειν.

Α1. ἄωρος, πάρωρος: Αφού δώσετε τη σημασία των λέξεων, να βρείτε σε ποιους όρους της προηγούμενης περιόδου (Μήτε  νέος … φιλοσοφῶν) αναφέρονται. 

                                                                                           Μονάδες 5

Α2. Με ποιες καταστάσεις παραλληλίζεται η άρνηση της ενασχόλησης με τη φιλοσοφία στο παρακάτω χωρίο: Μήτε  νέος … μηκέτι  εἶναι  

     Μονάδες 5

Β1. Ὥστε  φιλοσοφητέον …  μελλόντων: Στο σημείο αυτό υπάρχει ένα οξύμωρο σχήμα. Αφού το εντοπίσετε, να προσπαθήσετε να καταγράψετε την πορεία της σκέψης του φιλοσόφου.                                                                                                                                                                                       Μονάδες 10

Β2. Ποια η θέση της ευδαιμονίας στην επικούρεια φιλοσοφία, όπως φαίνεται στο παρακάτω χωρίο: Μελετᾶν  οὖν … ταύτην  ἔχειν;       

                                                              Μονάδες 10

Β3. Να επιβεβαιώσετε την ορθότητα των παρακάτω λέξεων, γράφοντας δίπλα σε καθεμιά τη λέξη Σωστό ή Λάθος.

                                                                          Μονάδες 10

α) Ο Πλάτωνας ήταν ταπεινής καταγωγής.

β) Η ενασχόληση με την πολιτική δεν ήταν ποτέ στα ενδιαφέροντα του Πλάτωνα.

γ) Οι πρώτοι διάλογοι του Πλάτωνα γράφτηκαν μετά το θάνατο του Σωκράτη.

δ) Είναι βέβαιο ότι ο Πλάτωνας επισκέφτηκε την Αίγυπτο.

ε) Στις Συρακούσες ο Πλάτωνας προσπάθησε να κάνει πραγματικότητα την πολιτική του φιλοσοφία για την ανάγκη ή οι άρχοντες να φιλοσοφήσουν ή οι φιλόσοφοι να κυβερνήσουν.

Β4. α) Από το ουσιαστικό ὥραν να δημιουργήσετε δύο επίθετα στη νέα ελληνική και να σχηματίσετε με αυτά δύο φράσεις, στις οποίες θα γίνεται φανερή η σημασία τους.             

                                                                               Μονάδες 5

  β) Ποια η σημασία της αντωνυμίας πάντα  στο τέλος του κειμένου; Να δημιουργήσετε στη συνέχεια μια φράση στη νέα ελληνική, στην οποία η λέξη θα χρησιμοποιείται ως επίρρημα.   

                                                                             Μονάδες 5

Β5. Ο Επίκουρος στην επιστολή του προτρέπει όλους προς τη φιλοσοφία, καθώς θεωρεί ότι αυτή οδηγεί στην ευδαιμονία. Ποιες απόψεις για την κατάκτηση της ευδαιμονίας εκφράζει ο συγγραφέας του παρακάτω κειμένου;

                                                                                          Μονάδες 10

Ο Βίκτωρ Φρανκλ, ζώντας την τραγική εμπειρία του ναζιστικού στρατοπέδου Άουσβιτς κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, γράφει το παρακάτω κείμενο.

… περπατούσαμε με δυσκολία στο σκοτάδι πάνω σε πέτρες και λακκούβες, σε έναν δρόμο που οδηγούσε στο στρατόπεδο. Οι φρουροί φωνάζανε και μας χτυπάγανε με τα κοντάκια των όπλων τους. Όσοι δεν μπορούσαν να περπατήσουν στηρίζονταν στους ώμους των διπλανών τους. Δεν αρθρώναμε λέξη. Ο παγωμένος αέρας δεν προσφέρονταν για κουβέντες. Προστατεύοντας το στόμα του πίσω από τον ανασηκωμένο γιακά του, ο διπλανός μου μου είπε ξαφνικά: αν οι γυναίκες μας μιας έβλεπαν τώρα! Ελπίζω αυτές τουλάχιστον να είναι καλύτερα και να μην περνάνε αυτά που περνάμε εμείς.. Αυτή η φράση με έκανε να σκεφτώ και τη δική μου σύζυγο. Και καθώς παραπατούσαμε για μίλια, γλιστρώντας στους παγετούς, υποστηρίζοντας ο ένας τον άλλο, σηκώνοντας ο ένας τον άλλο και προχωρώντας, δεν είπαμε τίποτα, αλλά και οι δυο ξέραμε: ο καθένας μας σκέφτονταν την γυναίκα του. Που και που κοίταζα τον ουρανό, όπου τα αστέρια σβήνανε και το χρώμα της ανατολής άρχιζε να φωτίζει πίσω από το σύννεφα. Αλλά το μυαλό μου ήταν κολλημένο στην εικόνα της γυναίκας μου, που την φανταζόμουνα με μια απόκοσμη ακρίβεια. Την άκουγα να μου μιλάει, την είδα να μου χαμογελάει με μια ειλικρινή και ενθαρρυντική όψη. Πραγματική ή οπτασία, η όψη της ήταν πιο φωτεινή από τον ήλιο που άρχισε να ανατέλλει.. Τότε μια σκέψη με καθήλωσε: για πρώτη φορά στη ζωή μου είδα την αλήθεια όπως αποδίδεται από τόσους ποιητές και διακηρύσσεται από τόσους διανοητές. Η αλήθεια ότι η αγάπη είναι ο μέγιστος σκοπός ενός ανθρώπου. Και τότε κατανόησα το μυστικό: η λύτρωση του ανθρώπου είναι μέσω της αγάπης και στην αγάπη. Κατάλαβα πως ένας άνθρωπος που δεν του έμεινε τίποτα στον κόσμο, μπορεί να είναι ευδαίμονας για μια στιγμή, σκεπτόμενος ένα αγαπημένο του πρόσωπο. Σε μια κατάσταση έσχατης απόγνωσης, όταν ένας άνθρωπος το μόνο που μπορεί να καταφέρει είναι να αντέξει τις δοκιμασίες του με έναν έντιμο τρόπο, μπορεί σε αυτή την κατάσταση να αυτοεκληρωθεί ως άνθρωπος, μέσω της σκέψης και της νοερής εικόνας ενός αγαπημένου προσώπου.

Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%B6%CE%B7%CF%84%CF%8E%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82_%CE%BD%CF%8C%CE%B7%CE%BC%CE%B1_%CE%B6%CF%89%CE%AE%CF%82