Κριτήριο Αξιολόγησης Αρχαία Ελληνικά Γ’ Λυκείου Φάκελος Υλικού 2η Θεματική Ενότητα 4η Διδακτική Ενότητα ΠΛΑΤΩΝ Πρωταγόρας 320c-321b

Κριτήριο Αξιολόγησης Αρχαία Ελληνικά Γ’ Λυκείου

Φάκελος Υλικού 2^η Θεματική Ενότητα 4^η Διδακτική Ενότητα

ΠΛΑΤΩΝ Πρωταγόρας 320c-321b

Ἦν  γάρ  ποτε  χρόνος  ὅτε  θεοὶ  μὲν  ἦσαν,  θνητὰ  δὲ  γένη  οὐκ  ἦν.  Ἐπειδὴ δὲ  καὶ  τούτοις  χρόνος  ἦλθεν  εἱμαρμένος  γενέσεως,  τυποῦσιν  αὐτὰ  θεοὶ  γῆς  ἔνδον  ἐκ  γῆς  καὶ   πυρὸς  μείξαντες  καὶ  τῶν  ὅσα  πυρὶ  καὶ  γῇ   κεράννυται.  Ἐπειδὴ  δ’  ἄγειν  αὐτὰ  πρὸς   φῶς   ἔμελλον,  προσέταξαν Προμηθεῖ  καὶ  Ἐπιμηθεῖ  κοσμῆσαί  τε  καὶ   νεῖμαι  δυνάμεις   ἑκάστοις   ὡς  πρέπει.  Προμηθέα δὲ   παραιτεῖται  Ἐπιμηθεὺς   αὐτὸς  νεῖμαι, “Νείμαντος  δέ  μου”, ἔφη, “ἐπίσκεψαι.” καὶ   οὕτω  πείσας  νέμει.  Νέμων  δὲ  τοῖς  μὲν  ἰσχὺν  ἄνευ  τάχους  προσῆπτεν,  τοὺς  δ’  ἀσθενεστέρους  τάχει  ἐκόσμει.  τοὺς  δὲ  ὥπλιζε,  τοῖς  δ’  ἄοπλον  διδοὺς  φύσιν   ἄλλην   τιν’  αὐτοῖς  ἐμηχανᾶτο   δύναμιν  εἰς σωτηρίαν.  Ἃ  μὲν  γὰρ  αὐτῶν  σμικρότητι  ἤμπισχεν,  πτηνὸν  φυγὴν  ἢ  κατάγειον  οἴκησιν ἔνεμεν.  ἃ  δὲ  ηὖξε  μεγέθει,  τῷδε  αὐτῷ  αὐτὰ  ἔσῳζεν.  καὶ  τἆλλα   οὕτως   ἐπανισῶν  ἔνεμεν.  Ταῦτα  δὲ  ἐμηχανᾶτο  εὐλάβειαν  ἔχων  μή  τι  γένος  ἀϊστωθείη.  ἐπειδὴ  δὲ  αὐτοῖς  ἀλληλοφθοριῶν   διαφυγὰς  ἐπήρκεσε,  πρὸς  τὰς ἐκ  διὸς  ὥρας  εὐμάρειαν  ἐμηχανᾶτο  ἀμφιεννὺς  αὐτὰ  πυκναῖς  τε  θριξὶν  καὶ  στερεοῖς  δέρμασιν,  ἱκανοῖς  μὲν   ἀμῦναι  χειμῶνα,  δυνατοῖς  δὲ  καὶ  καύματα, καὶ  εἰς  εὐνὰς   ἰοῦσιν  ὅπως  ὑπάρχοι  τὰ  αὐτὰ  ταῦτα  στρωμνὴ  οἰκεία  τε  καὶ  αὐτοφυὴς  ἑκάστῳ.  καὶ  ὑποδῶν   τὰ  μὲν  ὁπλαῖς,  τὰ  δὲ  [θριξὶν  καὶ]  δέρμασιν  στερεοῖς  καὶ  ἀναίμοις.  Τοὐντεῦθεν  τροφὰς  ἄλλοις  ἄλλας  ἐξεπόριζεν,  τοῖς  μὲν  ἐκ  γῆς  βοτάνην,  ἄλλοις   δὲ  δένδρων  καρπούς,  τοῖς  δὲ  ῥίζας.  ἔστι  δ’  οἷς  ἔδωκεν  εἶναι  τροφὴν  ζῴων  ἄλλων  βοράν.  καὶ   τοῖς  μὲν  ὀλιγογονίαν  προσῆψε,  τοῖς  δ’  ἀναλισκομένοις  ὑπὸ  τούτων  πολυγονίαν,  σωτηρίαν  τῷ  γένει  πορίζων.

Α1. Σε ποιον όρο αναφέρεται η χρονική πρόταση «ὅτε  θεοὶ  μὲν  ἦσαν» και ποια αντίληψή του πιστεύετε ότι δηλώνει με αυτή ο σοφιστής;                                                                                                                                                                                         Μονάδες 5

Α2. Να εξετάσετε την ορθότητα των παρακάτω φράσεων, γράφοντας δίπλα στο γράμμα της καθεμιάς τη λέξη Σωστό ή Λάθος.  

                                                                    Μονάδες 5

α) Η γέννηση των θνητών όντων είχε καθοριστεί από τους θεούς.

β) Τα θνητά όντα πλάστηκαν από γη και φωτιά.

γ) Όταν οι θεοί διέταζαν τον Προμηθέα και τον Επιμηθέα να εξοπλίσουν τα θνητά όντα, αυτά βρίσκονταν στο εσωτερικό της γης.

δ) Ο Επιμηθέας στα δυνατά σωματικά ζώα έδινε το χάρισμα της  ταχύτητας.

ε) Στόχος του Επιμηθέα ήταν η επιβίωση όλων των θνητών όντων.

Β1. Πώς εξηγείται η παρουσία των θεών στην αφήγηση του αγνωστικιστή Πρωταγόρα;    

                                                                                     Μονάδες 10

Β2. Ποιοι είναι οι στόχοι της εργασίας του Επιμηθέα;   

                                                             Μονάδες 10

Β3. Να επιβεβαιώσετε την ορθότητα των παρακάτω λέξεων, γράφοντας δίπλα σε καθεμιά τη λέξη Σωστό ή Λάθος.

                                                                         Μονάδες 10

α) Ο Πλάτωνας ίδρυσε την Ακαδημία μετά το πρώτο ταξίδι στις Συρακούσες.

β) Μεγάλη σημασία στην Ακαδημία είχε η επιστήμη των μαθηματικών.

γ) Ο Αριστοτέλης ακολούθησε τη φιλοσοφική πορεία του δασκάλου του Πλάτωνα.

δ) Ο πλατωνικός διάλογος Πρωταγόρας αποτελείται από μια εισαγωγή κι έναν πρόλογο.

ε) Στην Εισαγωγή του διαλόγου Πρωταγόρας ο Σωκράτης μιλά για τη σφοδρή επιθυμία του Ιπποκράτη να γίνει μαθητής του σοφιστή

Β4.  θνητὰ , ἔνδον , μείξαντες, ἰσχὺν, σωτηρίαν  : Αφού δώσετε τη σημασία των παραπάνω λέξεων στη νέα ελληνική, να χρησιμοποιήσετε τις αντώνυμές τους νεοελληνικές λέξεις σε φράσεις, στις οποίες θα φαίνεται η σημασία τους.

                                                                                         Μονάδες 10

Β5. Να μελετήσετε συγκριτικά το μύθο του Πρωταγόρα με το απόσπασμα από τη Γένεση της Παλαιάς Διαθήκης. Ποιες αναλογίες και ποιες διαφορές εντοπίζετε μεταξύ των δύο κειμένων;        

                                                                   Μονάδες 10

Στην αρχή ο θεός έκανε τον ουρανό και τη γη. […] Και είπε ο Θεός να γίνει φως. Και έγινε φως. Και είδε ο θεός ότι το φως είναι καλό και διαχώρισε ο Θεός το φως από το σκοτάδι. […] Και είπε ο Θεός να βγάλουν τα νερά των θαλασσών ψάρια και ερπετά και πτηνά που πετούν στον ουρανό. Και έγινε έτσι. Και δημιούργησε ο Θεός τα κήτη τα μεγάλα και κάθε ερπετό, τα οποία έβγαλε από τα νερά, και κάθε πτηνό. Και είδε ο Θεός ότι όλα ήταν καλά. Και ευλόγησε ο θεός αυτά, λέγοντας: να αυξάνεσθε και να γεμίσετε τα νερά στις θάλασσες, το ίδιο και τα πτηνά. Και έγινε βράδυ και έγινε πρωί, ημέρα πέμπτη (της Δημιουργίας). Και είπε ο Θεός: ας βγάλει η γη ζωντανές ψυχές σύμφωνα με το είδος τους, τετράποδα και ερπετά και θηρία της γης. Κι έτσι έγινε. […] Και είδε ο Θεός ότι όλα ήταν καλά. Και είπε ο Θεός: ας κάνουμε τον άνθρωπο σύμφωνα με τη δική μας εικόνα και με δυνατότητα να μοιάσει με μας. […] Και δημιούργησε ο Θεός τον άνθρωπο, όμοιο με το Θεό, τον άντρα και τη γυναίκα. Και ευλόγησε αυτούς ο Θεός λέγοντας: να αυξάνεσθε και να γεμίσετε τη γη και να κυριαρχήσετε σε αυτή και να εξουσιάζετε τα ψάρια της θάλασσας και τα πτηνά του ουρανού και όλα τα κτήνη της γης και όλα τα ερπετά που έρπουν πάνω στη γη. Και είπε ο Θεός: να, σας έδωσα όλα τα χορτάρια που είναι σπαρμένα πάνω σε όλη τη γη και όλα τα δέντρα για τη διατροφή σας. […] Και είδε ο Θεός όσα έκανε. Και ήταν όλα πολύ καλά. Και έγινε βράδυ και έγινε πρωί, ημέρα έκτη.