Κριτήριο Αξιολόγησης Αρχαία Ελληνικά Γ' Λυκείου Φάκελος Υλικού 2η Θεματική Ενότητα 6η Διδακτική Ενότητα

Κριτήριο Αξιολόγησης – Αρχαία Ελληνικά

Διδακτική Ενότητα 6

ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας 322a-323a

Ἐπειδὴ  δὲ  ὁ  ἄνθρωπος   θείας  μετέσχε  μοίρας,   πρῶτον  μὲν   διὰ  τὴν  τοῦ  θεοῦ  συγγένειαν   ζῴων  μόνον  θεοὺς  ἐνόμισεν,   καὶ  ἐπεχείρει  βωμούς  τε  ἱδρύεσθαι  καὶ  ἀγάλματα  θεῶν·   ἔπειτα  φωνὴν  καὶ  ὀνόματα   ταχὺ  διηρθρώσατο  τῇ  τέχνῃ,   καὶ  οἰκήσεις  καὶ  ἐσθῆτας   καὶ  ὑποδέσεις  καὶ  στρωμνὰς   καὶ  τὰς  ἐκ  γῆς  τροφὰς  ηὕρετο.   Οὕτω  δὴ  παρεσκευασμένοι   κατ’  ἀρχὰς   ἄνθρωποι  ᾤκουν  σποράδην,   πόλεις  δὲ  οὐκ  ἦσαν·   ἀπώλλυντο  οὖν  ὑπὸ  τῶν  θηρίων   διὰ  τὸ  πανταχῇ  αὐτῶν   ἀσθενέστεροι  εἶναι,   καὶ  ἡ  δημιουργικὴ  τέχνη  αὐτοῖς   πρὸς  μὲν  τροφὴν  ἱκανὴ   βοηθὸς   ἦν,  πρὸς δὲ  τὸν  τῶν   θηρίων πόλεμον  ἐνδεής   —πολιτικὴν   γὰρ τέχνην  οὔπω  εἶχον,  ἧς   μέρος  πολεμική—   ἐζήτουν  δὴ  ἀθροίζεσθαι   καὶ  σῴζεσθαι  κτίζοντες  πόλεις·    ὅτ’  οὖν  ἀθροισθεῖεν,    ἠδίκουν ἀλλήλους    ἅτε  οὐκ   ἔχοντες   τὴν  πολιτικὴν  τέχνην,    ὥστε  πάλιν  σκεδαννύμενοι  διεφθείροντο.   Ζεὺς  οὖν  δείσας   περὶ  τῷ  γένει  ἡμῶν   μὴ  ἀπόλοιτο  πᾶν,   Ἑρμῆν  πέμπει   ἄγοντα  εἰς  ἀνθρώπους   αἰδῶ  τε  καὶ  δίκην,   ἵν’  εἶεν  πόλεων  κόσμοι  τε  καὶ  δεσμοὶ  φιλίας  συναγωγοί.   Ἐρωτᾷ  οὖν  Ἑρμῆς  Δία   τίνα  οὖν  τρόπον   δοίη   δίκην καὶ   αἰδῶ  ἀνθρώποις·   «Πότερον  ὡς  αἱ  τέχναι  νενέμηνται,  οὕτω  καὶ  ταύτας  νείμω;  νενέμηνται   δὲ  ὧδε·   εἷς  ἔχων  ἰατρικὴν   πολλοῖς  ἱκανὸς  ἰδιώταις,   καὶ  οἱ  ἄλλοι  δημιουργοί·   καὶ   δίκην  δὴ  καὶ  αἰδῶ   οὕτω  θῶ  ἐν  τοῖς  ἀνθρώποις,   ἢ  ἐπὶ  πάντας  νείμω;»   «Ἐπὶ  πάντας»,  ἔφη  ὁ  Ζεύς,   «καὶ  πάντες   μετεχόντων·  οὐ  γὰρ  ἂν  γένοιντο  πόλεις,   εἰ  ὀλίγοι   αὐτῶν   μετέχοιεν  ὥσπερ  ἄλλων  τεχνῶν·   καὶ  νόμον  γε  θὲς  παρ’  ἐμοῦ   τὸν   μὴ δυνάμενον   αἰδοῦς  καὶ  δίκης  μετέχειν   κτείνειν  ὡς  νόσον  πόλεως».   Οὕτω  δή,  ὦ  Σώκρατες,   καὶ  διὰ   ταῦτα   οἵ  τε  ἄλλοι  καὶ  Ἀθηναῖοι,  ὅταν  μὲν  περὶ  ἀρετῆς  τεκτονικῆς   ᾖ  λόγος   ἢ  ἄλλης  τινὸς  δημιουργικῆς,   ὀλίγοις  οἴονται  μετεῖναι  συμβουλῆς,  καὶ  ἐάν  τις  ἐκτὸς  ὢν  τῶν  ὀλίγων  συμβουλεύῃ,   οὐκ  ἀνέχονται,   ὡς  σὺ  φῄς  —εἰκότως,  ὡς  ἐγώ  φημι—  ὅταν  δὲ  εἰς  συμβουλὴν  πολιτικῆς  ἀρετῆς  ἴωσιν,   ἣν  δεῖ  διὰ  δικαιοσύνης   πᾶσαν  ἰέναι  καὶ  σωφροσύνης,  εἰκότως  ἅπαντος  ἀνδρὸς  ἀνέχονται,  ὡς  παντὶ  προσῆκον  ταύτης   γε  μετέχειν  τῆς  ἀρετῆς   ἢ  μὴ  εἶναι  πόλεις.   Αὕτη,  ὦ  Σώκρατες,   τούτου αἰτία.

Α1. Να καταγράψετε τα επιτεύγματα του ανθρώπινου γένους μετά την προσφορά του Προμηθέα κατά τη δημιουργία του τεχνικού πολιτισμού.

                                           Μονάδες 7

Α2. Να χαρακτηρίσετε ως σωστή ή λανθασμένη καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις:

                                           Μονάδες 3

α) Οι άνθρωποι δημιούργησαν κοινωνίες συγχρόνως με την ανάπτυξη τεχνικού πολιτισμού.

β) Η πολεμική τέχνη καλλιεργείται μέσα σε συνθήκες πολιτικής οργάνωσης.

γ) Ο Δίας παρουσιάζεται αδιάφορος απέναντι στον άνθρωπο.

Β1. Αφού καταγράψετε τα δώρα του Δία στο ανθρώπινο γένος και δώσετε σύντομα το νοηματικό τους περιεχόμενο, να καταθέσετε τους προβληματισμούς σας σχετικά με το αν αυτά αποτελούν έμφυτα ή επίκτητα χαρακτηριστικά για τον άνθρωπο.

                                           Μονάδες 10

Β2. «Ἐπειδὴ δὲ ὁ ἄνθρωπος θείας μετέσχε μοίρας»: Πώς αντιλαμβάνεστε το περιεχόμενο της παραπάνω φράσης και ποια τα αποτελέσματα της σχέσης που δηλώνεται εδώ στη ζωή του ανθρώπου;

                                          Μονάδες 10

Β3. Να αντιστοιχίσετε τις φράσεις της στήλης Α με τις σωστές απαντήσεις της στήλης Β.

                                          Μονάδες 10

Α	Β
α) Ο Σωκράτης στο σπίτι του Καλλία συναντά και τον: β) Ο Πρωταγόρας στο διάλογο παρουσιάζεται ως: γ) Ο Πρωταγόρας διδάσκει την: δ) Το θέμα του Πρωταγόρα είναι η: ε) Οι σοφιστές ήταν οι πρωτοπόροι της:	1) ευβουλία 2) φύση της αρετής 3) σοφιστή Ιππία 4) φιλολογίας 5) αλαζονικός

Β4. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω φράσεις με λέξεις της νέας ελληνικής, οι οποίες θα είναι ετυμολογικά συγγενείς με λέξεις του κειμένου.

                                          Μονάδες 10

Η ………………………….. της αστυνομίας οδήγησε στη σύλληψη των κακοποιών. Αυτοί ……………………….. σε ληστείες τραπεζών τραπεζών. Είχαν νοικιάσει μια ……………………. σε απομονωμένη περιοχή, η οποία μετατράπηκε σε ……………………………. περιοχή, λόγω των πυροβολισμών που ανταλλάχτηκαν. Από την ανταλλαγή πυρών υπέστη φθορές ένα κτήριο μοναδικής …………………………… αξίας.

Β5. Αφού παρουσιάσετε τις θέσεις που εκφράζονται στο παρακάτω κείμενο που σας δίνεται μεταφρασμένο να εντοπίσετε το σημείο του κειμένου αναφοράς το οποίο φαίνεται να απηχεί τις απόψεις του Μάρκου Αυρήλιου και να συγκρίνετε τις απόψεις του στωικού φιλόσοφου – αυτοκράτορα με τις απόψεις του Πρωταγόρα για το θέμα των ανθρώπινων κοινωνιών.

                                          Μονάδες 10

Ούτε μπορώ να οργισθώ εναντίον του συγγενή μου ούτε να τον μισήσω· γεννηθήκαμε όλοι για συνεργασία, όπως τα πόδια, τα χέρια, τα βλέφαρα, η απάνω και η κάτω οδοντοστοιχία. Επομένως, αφύσικο είναι ν' αντιπράττουμε ο ένας του άλλου· και θα ήταν αντίπραξη, αν αισθανόμουν αγανάκτηση ή αποστροφή.

(Μάρκος Αὐρήλιος, Tὰ εἰς ἑαυτόν, Β, 1)

Πηγή: http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C119/464/3084,12338/index_05_04.html