Κριτήριο Αξιολόγησης Αρχαία Ελληνικά Γ' Λυκείου Φάκελος Υλικού 2η Θεματική Ενότητα 5η Διδακτική Ενότητα ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας 321b-322a

Κριτήριο Αξιολόγησης Αρχαία Ελληνικά

5^η Διδακτική Ενότητα

ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας 321b-322a

Ἅτε  δὴ  οὖν  οὐ  πάνυ  τι  σοφὸς  ὢν  ὁ  Ἐπιμηθεὺς  ἔλαθεν  αὑτὸν  καταναλώσας τὰς  δυνάμεις  εἰς  τὰ  ἄλογα· λοιπὸν  δὴ  ἀκόσμητον  ἔτι  αὐτῷ  ἦν  τὸ  ἀνθρώπων  γένος,  καὶ  ἠπόρει  ὅτι  χρήσαιτο.  Ἀποροῦντι  δὲ  αὐτῷ  ἔρχεται  Προμηθεὺς ἐπισκεψόμενος  τὴν  νομήν,  καὶ  ὁρᾷ  τὰ  μὲν  ἄλλα  ζῷα  ἐμμελῶς  πάντων  ἔχοντα,  τὸν  δὲ  ἄνθρωπον  γυμνόν  τε  καὶ ἀνυπόδητον  καὶ  ἄστρωτον  καὶ  ἄοπλον·  ἤδη  δὲ  καὶ  ἡ  εἱμαρμένη  ἡμέρα  παρῆν,  ἐν  ᾗ  ἔδει  καὶ  ἄνθρωπον  ἐξιέναι  ἐκ  γῆς  εἰς  φῶς.  Ἀπορίᾳ  οὖν  σχόμενος  ὁ  Προμηθεὺς  ἥντινα  σωτηρίαν  τῷ  ἀνθρώπῳ  εὕροι, κλέπτει  Ἡφαίστου  καὶ Ἀθηνᾶς  τὴν  ἔντεχνον  σοφίαν   σὺν  πυρί —ἀμήχανον  γὰρ  ἦν  ἄνευ  πυρὸς  αὐτὴν  κτητήν  τῳ  ἢ  χρησίμην   γενέσθαι— καὶ  οὕτω  δὴ  δωρεῖται  ἀνθρώπῳ.  Τὴν  μὲν  οὖν  περὶ  τὸν  βίον  σοφίαν ἄνθρωπος  ταύτῃ  ἔσχεν,  τὴν  δὲ  πολιτικὴν  οὐκ  εἶχεν· ἦν  γὰρ  παρὰ  τῷ  Διί.  Τῷ  δὲ  Προμηθεῖ  εἰς  μὲν  τὴν  ἀκρόπολιν  τὴν  τοῦ  Διὸς  οἴκησιν  οὐκέτι  ἐνεχώρει  εἰσελθεῖν —πρὸς  δὲ  καὶ  αἱ  Διὸς  φυλακαὶ  φοβεραὶ  ἦσαν- εἰς  δὲ  τὸ  τῆς  Ἀθηνᾶς  καὶ  Ἡφαίστου  οἴκημα  τὸ  κοινόν,  ἐν  ᾧ  ἐφιλοτεχνείτην, λαθὼν  εἰσέρχεται,  καὶ  κλέψας  τήν  τε  ἔμπυρον  τέχνην  τὴν  τοῦ  Ἡφαίστου  καὶ  τὴν  ἄλλην  τὴν  τῆς  Ἀθηνᾶς  δίδωσιν  ἀνθρώπῳ,  καὶ  ἐκ  τούτου  εὐπορία  μὲν   ἀνθρώπῳ  τοῦ  βίου  γίγνεται,  Προμηθέα  δὲ  δι’  Ἐπιμηθέα  ὕστερον,  ᾗπερ  λέγεται, κλοπῆς  δίκη  μετῆλθεν.

Α1. α) Σε ποια κατάσταση βρήκε ο Προμηθέας το ανθρώπινο γένος, όταν ήρθε, για να επιβλέψει τη διανομή του Επιμηθέα;                                    

Μονάδες 5

     β) Η αφήγηση μας πληροφορεί ότι τόσο ο Επιμηθέας όσο και ο Προμηθέας βρίσκονται σε κατάσταση αμηχανίας. Αφού βρείτε τα αντίστοιχα χωρία μέσα στο κείμενο, να προσδιορίσετε το περιεχόμενο της αμηχανίας του καθενός και να προσπαθήσετε να δείτε αν αυτό είναι ενδεικτικό του χαρακτήρα των δύο τιτάνων.

Μονάδες 5

Β1. Αφού καταγράψετε τους όρους με τους οποίους ο Πρωταγόρας αναφέρεται στα δώρα του Προμηθέα, να προσπαθήσετε να ερμηνεύσετε το σημασιολογικό τους περιεχόμενο.

Μονάδες 10

Β2. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι θεοί που παρουσιάζονται στη μυθική αφήγηση του Πρωταγόρα λειτουργούν ως σύμβολα, θα μπορούσατε να εκφράσετε τη γνώμη σας για το τι μπορεί να συμβολίζει ο καθένας από αυτούς;

Μονάδες 10

Β3. Να επιβεβαιώσετε την ορθότητα των παρακάτω λέξεων, γράφοντας δίπλα σε καθεμιά τη λέξη Σωστό ή Λάθος.

Μονάδες 10

α) Το 367 πΧ ο Πλάτωνας ταξίδεψε για πρώτη φορά στη Σικελία.

β) Ο Αλκιβιάδης δεν παρουσιάζεται στον πλατωνικό διάλογο «Πρωταγόρας».

γ) Ο σοφιστής Πρόδικος στον διάλογο «Πρωταγόρας» παρουσιάζεται ως μεγαλόστομος και ρητορικός.

δ) Η ευβουλία, κατά τον Πρωταγόρα αφορά τη δημόσια ζωή του ανθρώπου.

ε) Το δεύτερο θέμα που τίθεται στον πρόλογο του διαλόγου Πρωταγόρας είναι ποιος μπορεί να διδάξει την αρετή και αν είναι οι σοφιστές τα κατάλληλα πρόσωπα, για να αναλάβουν τη διδασκαλία της αρετής;

Β4. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με λέξεις της νέας ελληνικής, οι οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια με λέξεις του κειμένου.

Μονάδες 10

α) Κάποιοι πιστεύουν ότι η …………………… αποφασίζει για την ευτυχία ή τη δυστυχία ενός ανθρώπου και ότι δεν καθορίζει ο ίδιος τη ζωή του.

β) Αν, λύνοντας την άσκηση, έχετε ……………………………, μπορείτε να με ρωτήσετε.

γ) Θέλω να πάω στη Σχολή Καλών ............., για να σπουδάσω ζωγραφική.

δ) Ο κατηγορούμενος ……………………………… σε ισόβια κάθειρξη.

ε) Ο Πλάτωνας καταγόταν από αριστοκρατική ………………….., όπως φαίνεται και από το όνομα του πατέρα του και την καταγωγή της μητέρας του.

Β5. Στο παρακάτω ποίημα του Γκαίτε ο Προμηθέας, ο ευγενικότερος άγιος και μάρτυρας στο φιλοσοφικό ημερολόγιο, κατά τον Μαρξ, μιλάει στο Δία. Να παρουσιάσετε συγκριτικά τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του τραγικού ήρωα, όπως αυτά παρουσιάζονται στον πολιτιστικό μύθο του Πρωταγόρα και στο έργο του γερμανού ποιητή, και τη σχέση του με τον αρχηγό των θεών.

Μονάδες 10

Goethe, «Προμηθέας»

Σκέπαζ' ω Δία,

με καταιγίδες σύννεφα τον ουρανό σου

κι αφέντευε πα στις βουνοκορφές και στις βαλανιδιές,

παρόμοια με παιδί, που εύκολα

των γαϊδουραγκαθιών θερίζει τα κεφάλια —

το χέρι σου όμως μακριά

από τη γη μου κράτα

κι απ' την καλύβα μου, που δεν την έχτισες εσύ,

καθώς κι από το τζάκι μου,

που για τη ζεστασιά του με ζηλεύεις.

Δεν ξέρω τίποτα πιο μίζερο

κάτω απ' τον ήλιο από σας, θεοί!

Με ψίχουλα

σεις τη Μεγαλοσύνη σας

από θυσίες θρέφετε

και προσευχές

και θα πεινούσατε, αν δε βρίσκουνταν

ζητιάνοι και παιδιά

κουτοί γεμάτοι ελπίδες.

Σαν ήμουνα παιδί,

να πράξω τί, δεν ήξερα,

με μάτι σαστισμένο

τον ήλιο αγκάλιαζα, σαν νάταν κάποιο αυτί

εκεί ψηλά, τον πόνο μου ν' ακούσει,

κάποια καρδιά, σαν τη δική μου,

να συμπονέσει τον κατατρεγμένο.

Εμένα ποιος με βοήθησε,

Όταν την περηφάνεια των Τιτάνων πολεμούσα;

Ποιος απ' το θάνατο με γλίτωσε

κι απ' τη σκλαβιά;

Εσύ δεν ήσουν φλογερή καρδιά μου κι άγια,

που τάφερες μονάχη σου ώς το τέλος όλα,

και, γελασμένη συ νια τότε και καλή,

βαθιά δε φχαριστούσες για τη σωτηρία μου

τον Κοιμισμένο αυτόν εκεί ψηλά;

Να σε τιμήσω εγώ; Γιατί;

Μήπως βαλσάμωσες ποτέ τον πόνο

του Πονεμένου;

Μήπως σταμάτησες ποτέ τα δάκρυα

του Φοβισμένου;

Μήπως δε μ' έκαναν στ' αμόνι απάνω άντρα

ο παντοδύναμος ο Χρόνος

κι η Μοίρα η αιώνια,

δικοί μου Αφέντες και δικοί σου;

Μήπως σου πέρασε απ' το νου

πως θα μου 'ρχόταν σιχαμός για τη ζωή μου

και θάφευγα στην ερημιά,

γιατί τα όνειρα της νιότης μου

δεν ωριμάσαν όλα;

Κάθουμαι εδώ και πλάθω ανθρώπους

απάνω στη δική μου εικόνα,

γενιά, που νάναι σαν κι εμένα,

να κλαίει και νάχει βάσανα,

νάχει χαρές κι απόλαψες

και να σου δείχνει καταφρόνια,

καθώς εγώ!

μτφ. Νίκος Α. Σερεσλής

Πηγή: http://photodentro.edu.gr/photodentro/goethe2_pidx0050198/