Ενιαία Εξέταση Νεοελληνικής Γλώσσας & Λογοτεχνίας Θέμα 1ο Συνοπτική Νοηματική Απόδοση

Ενιαία Εξέταση Νεοελληνικής Γλώσσας & Λογοτεχνίας

Θέμα 1^ο Συνοπτική Νοηματική Απόδοση

Περίληψη

Όταν ο στόχος της περίληψης είναι να ενταχθεί σε μια δική μας εργασία, δεν χρειάζεται να αναφερθούμε στον/στην συγγραφέα ή στο κείμενο.

Πχ. Να πυκνώσετε το περιεχόμενο του κειμένου που σας δίνεται ή το περιεχόμενο της 3^ης και 4^ης παραγράφου του κειμένου με σκοπό να εντάξετε το νέο δικό σας κείμενο στην εργασία σας. 

Ακολουθούμε τη γνωστή πορεία σύνταξης μιας περίληψης:

Α) Βρίσκουμε το θέμα

Β) Κρατάμε σημειώσεις κατά παράγραφο: Βρίσκουμε τον πλαγιότιτλο της παραγράφου και τις σημαντικές λεπτομέρειες (είναι σημεία της παραγράφου που αιτιολογούν, αποδεικνύουν, επεξηγούν το θέμα του πλαγιότιτλου)

Γ) Συνδέουμε τις σημειώσεις μας, αλλάζοντας την αρχική έκφραση και προσέχοντας τη συνοχή και τη συνεκτικότητα (δηλαδή χρησιμοποιούμε διαρθρωτικές λέξεις-φράσεις και αποδίδουμε τη νοηματική σχέση μεταξύ τους, πχ αν πρόκειται για σχέση αιτίου – αποτελέσματος ή προβλήματος – λύσης)

Όταν ο στόχος είναι με το περιληπτικό κείμενο να ενημερώσουμε κάποιους άλλους για το περιεχόμενο του αρχικού κειμένου, τότε αναφερόμαστε στο κείμενο και τον/την συγγραφέα.

Πχ. Να ενημερώσετε τους συμμαθητές σας στο πλαίσιο ενός μαθήματος ή μιας μαθητικής συνέλευσης ή να ενημερώσετε κάποιο φίλο σας, για παράδειγμα με ένα email ή μια ανάρτηση σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης.

Σε αυτή την περίπτωση:

Α) Πρέπει να κατανοήσουμε την ιδιότητα του/της συγγραφέα, το είδος του κειμένου, τις συνθήκες και το σκοπό.

Β) Στη συνέχεια θα πρέπει να ξεκινάμε την περίληψη με την αναφορά σε αυτά (πχ ο αρθρογράφος αναφέρεται…, ο συγγραφέας στο δοκίμιό του πραγματεύεται…, ως ομιλητής στο συνέδριο ο…, σε μία συνέντευξή της η συγγραφέας…).

Γ) Ακολουθούν τα επόμενα γνωστά βήματα σύνταξης μιας περίληψης.

Όταν ζητείται περίληψη με το κριτήριο της εστίασης σε κάποιο ή κάποια σημεία του αρχικού κειμένου, τότε θα πρέπει πρώτα να βρούμε τα σωστά με βάση την εκφώνηση σημεία.

Πχ. Μπορεί να ζητούνται τα αίτια με τα οποία αιτιολογεί ο/η συγγραφέας μια συγκεκριμένη κατάσταση ή οι λύσεις που προτείνει για κάποιο θέμα. 

Αυτές οι θέσεις μπορεί να βρίσκονται σε συγκεκριμένες παραγράφους/σημεία μέσα στο κείμενο ή να είναι διάσπαρτες μέσα σε αυτό.

Αυτό σημαίνει ότι:

Α) Οι μαθητές/τριες πρώτα θα πρέπει να εντοπίσουν σωστά αυτά τα σημεία.

Β) Στη συνέχεια ακολουθούμε τα γνωστά βήματα σύνταξης μιας περίληψης.

Γ) Οι μαθητές/τριες θα πρέπει να προσέξουν αν τους ζητείται πληροφοριακή περίληψη ή όχι.

Προσοχή

1.      Θα πρέπει να αποφεύγονται δευτερεύουσας σημασίας λεπτομέρειες, όπως επίσης και τα πολλά παραδείγματα.

2.       Δεν θα πρέπει να προδίδεται το νόημα του πρωτότυπου κειμένου.

3.      Οι μαθητές/τριες είναι αναγκαίο να μην χρησιμοποιούν αυτούσιες φράσεις του κειμένου, επαναλήψεις και προσωπικές κρίσεις.

4.        Η έκφραση θα πρέπει να είναι σαφής.

5.   Σημαντικό τέλος είναι να αποδίδεται η πορεία της σκέψεις του/της συγγραφέα, με φράσεις όπως: ο αρθρογράφος παίρνει ως αφορμή…, η δοκιμιογράφος διακρίνει…, ο ομιλητής εξηγεί…, ο συντάκτης της επιστολής συμπεραίνει…, η συγγραφέας προτείνει…

6.        Αν η περίληψη αφορά περισσότερα από ένα κείμενα, τότε ο/η μαθητής/τρια θα πρέπει να:

Α) να εντοπίσει τη «συνομιλία» των κειμένων, το κοινό θέμα στο οποίο αναφέρονται.

Β) να διακρίνει τη συμφωνία, την ασυμφωνία τους ή τη συμπληρωματικότητά τους.

Γ) να ξεκινήσει την περίληψη με το θέμα και την ανάλογη ή την αντίθετη θέση των συγγραφέων.

Δ) Στη συνέχεια να παρουσιάσει τις θέσεις των δύο κειμένων, ξεκινώντας από το πρώτο και περνώντας στη συνέχεια στο δεύτερο.

Περίληψη λογοτεχνικού κειμένου

Ισχύουν και εδώ τα βασικά παραπάνω χαρακτηριστικά, αλλά το βασικό κριτήριο εδώ είναι η διαδοχή προσώπων, πράξεων και καταστάσεων στο χώρο και στο χρόνο. 

Βιβλιογραφία

Λογοτεχνία, Φάκελος Υλικού – Δίκτυα Κειμένων, Γ’ Γενικού Λυκείου, Υπουργείο Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής

Λογοτεχνία, Φάκελος Εκπαιδευτικού, Γ’ Γενικού Λυκείου, Υπουργείο Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής

 «Εμείς και οι άλλοι…», Δίκτυο Κειμένων, Φάκελος Υλικού, Νεοελληνική Γλώσσα, Γ’ Γενικού Λυκείου, Υπουργείο Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, 2019

Συντακτικό της νέας ελληνικής, Α’ Β’ Γ’ Γυμνασίου, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων.

Νεοελληνική Γραμματική, αναπροσαρμογή της μικρής νεοελληνικής γραμματικής του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων.

Κούγκουλος Θανάσης, Η πρόσληψη του λογοτεχνικού χώρου από τη νεοελληνική κριτική, Ζητήματα νεοελληνικής φιλολογίας, Μετρικά Υφολογικά Κριτικά Μεταφραστικά, Πρακτικά ΙΔ’ Διεθνούς Επιστημονικής Συνάντησης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τμήμα Φιλολογίας Τομέας Μεσαιωνικών και Νέων Ελληνικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 2016.

Παπαντωνάκης Γ., Κωτόπουλος Τ., Σκηνικό, Χαρακτήρες, Πλοκή, Διαβάζοντας ένα λογοτεχνικό κείμενο: Για παιδιά και νέους, Εκδοτικός Όμιλος Ίων, 2011

Barry Peter, Γνωριμία με τη θεωρία, μια εισαγωγή στη λογοτεχνική και πολιτισμική θεωρία, μτφ. Αναστασία Νάτσινα, εκδόσεις Βιβλιόραμα, 2013

Φρυδάκη Ευαγγελία, Η θεωρία της λογοτεχνίας στην πράξη της διδασκαλίας, εκδόσεις Κριτική, 2003

Μυλιωνάκου – Σαϊτάκη Γιούλα, Προσεγγίσεις στη θεωρία της Λογοτεχνίας, Εκδόσεις Φυτράκη, 2006

Genette G., Σχήματα III, Εκδόσεις Πατάκη, 2007

Παπάζογλου Χ., Μετρική και Αφήγηση, ΜΙΕΤ, 2012

Αποστολίδου Β., Κόκορης Δ., Μπακογιάννης Μ., Χοντολίδου Ε., Λογοτεχνική ανάγνωση στο σχολείο & στην κοινωνία, εκδόσεις Gutenberg, 2018

Βλαβιανού Α, Γκότση Γ., Καρακάση Κ., Καργιώτης Δ., Κατσικάρος Θ., Πιπινιά Ι., Προβατά Δ., Σπυροπούλου Α., Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας, Τόμος Β’, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, 2008

Γαραντούδης Ε., Καγιαλής Τ., Ροτζώκος Ν., Αναστασιάδου Α., Κωστίου Κ., Βογιατζόγλου Α., Μέντη Δ., Νεότερη Εληνική Λογοτεχνία, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, 2008

Ρούσσου Βαρβάρα, Ο ελεύθερος στίχος υπό το πρίσμα της σύγχρονης μετρικολογίας: Τα πρώτα ελληνικά ελευθερόστιχα ποιήματα (1920 – 1940), Διδακτορική Διατριβή, 2007

Travers M., Εισαγωγή στη Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία, εκδόσεις Βιβλιόραμα, 2005

M.H. Abrams, Λεξικό λογοτεχνικών όρων, μτφ. Γιάννα Δεληβοριά - Σοφία Χατζηιωαννίδου, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2005

Μάντης Κ., Δαδούση Ν., Δαμασκηνή Σ., Νεοελληνκή Λογοτεχνία Θεωρία, Εκδόσεις Χατζηθωμά, 2019

Σταμλάκου Μ., Ευγενικός Ι., Νεοελληνική Γλώσσα Θεωρία – Μεθοδολογία, Εκδόσεις Χατζηθωμά, 2019

Μήτσελος Α., Μήτσελος Σ., Νέα Ελληνικά Γ’ Λυκείου, Ελληνοεκδοτική, 2019

Πρόδρομος Π., Μαυρακάκης Μ., Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία, Γ’ Γενικού Λυκείου, Κριτήρια αξιολόγησης, Εκδόσεις Πατάκη, 2019

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/aprosopi%20sintaxi.htm

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20Nea/anaforikes-protaseis-Nea-Ellinika.htm