Ενιαία Εξέταση Νεοελληνικής Γλώσσας & Λογοτεχνίας Θέμα Β Τρόποι Σύνδεσης

Ενιαία Εξέταση Νεοελληνικής Γλώσσας & Λογοτεχνίας

Θέμα Β Τρόποι Σύνδεσης

Δομή Παραγράφου

Θεματική περίοδος (δίνει το θέμα της παραγράφου)

Σχόλια/Λεπτομέρειες (οι επιμέρους ιδέες που στηρίζουν τη θεματική περίοδο) 

Κατακλείδα (το συμπέρασμα που ολοκληρώνει το νόημα)

* Καμιά φορά η κατακλείδα λείπει, οπότε δηλώνουμε την απουσία της

* Μπορούμε επίσης να αναφερθούμε στις διαρθρωτικές λέξεις που ενώνουν τα μέρη της παραγράφου.

* Συνήθως η θεματική περίοδος βρίσκεται στην αρχή της παραγράφου. Μπορεί όμως και να βρίσκεται στη 2^η ή 3^η παράγραφο ή και στο μέσον ή στο τέλος της παραγράφου.

Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου

Ανάπτυξη με ορισμό

* Όταν πρόκειται για ορισμό πρέπει επιπλέον να μιλήσουμε για την οριστέα έννοια, το γένος, την ειδοποιό διαφορά. Η οριστέα έννοια βρίσκεται στην θεματική περίοδο. Ο ορισμός ξεκινά από την ένταξη της έννοιας στο γένος, δηλ. το σύνολο στο οποίο ανήκει και ολοκληρώνεται με την ειδοποιό διαφορά, δηλ. το γνώρισμα που τη διαφοροποιεί από τα άλλα είδη του γένους. Π.χ. Δημοκρατία είναι το πολίτευμα, στο οποίο την εξουσία ασκεί ο λαός. Στον ορισμό μπορεί να παρουσιάζονται τα γνωρίσματα της οριστέας έννοιας (αναλυτικός ορισμός) ή να αναλύεται η διαδικασία γένεσής της (συνθετικός ή γενετικός ορισμός).

Ανάπτυξη με διαίρεση

* Όταν πρόκειται για διαίρεση, αναζητούμε τη διαιρετέα έννοια, τη διαιρετική βάση, τα μέρη της διαίρεσης. Η διαιρετέα έννοια, η διαιρετική βάση και τα μέρη βρίσκονται στη θεματική περίοδο, ενώ στα σχόλια παρουσιάζονται αναλυτικά όλα τα είδη. Συχνές οι φράσεις: πρώτον, δεύτερον, το ένα - το άλλο, ...τέλος κ.λπ

Ανάπτυξη με παραδείγματα

* Τα παραδείγματα βρίσκονται στα σχόλια της παραγράφου. Βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα το γενικό περιεχόμενο της θεματικής περιόδου. Τα παραδείγματα είναι παρμένα είτε από την καθημερινή ζωή  είτε από την ιστορία. Πρέπει να είναι αποκαλυπτικά της θέσης της θεματικής περιόδου. Συχνές οι φράσεις: για παράδειγμα, λόγου χάρη κ.λπ. Όταν πρόκειται για παραδείγματα επισημαίνουμε ποια είναι αυτά και σε ποιο σημείο τα αναφέρει.

Ανάπτυξη με σύγκριση - αντίθεση

* Όταν πρόκειται για σύγκριση - αντίθεση επισημαίνουμε τις συγκρινόμενες έννοιες και το αποτέλεσμα της σύγκρισης. Στη θεματική περίοδο παρουσιάζονται οι δύο όροι της σύγκρισης και η διαφοροποίησή τους. Στα σχόλια ή παρατίθενται τα χαρακτηριστικά του πρώτου και μετά του δεύτερου ή παρουσιάζονται ένα προς ένα τα αντίθετα χαρακτηριστικά τους. Ο συγκριτικός βαθμός και οι αντιθετικές λέξεις είναι βοηθητικά στη συνοχή.

Ανάπτυξη με αιτιολόγηση

* Στη θεματική περίοδο διατυπώνεται μια κρίση. Τα σχόλια τεκμηριώνουν με την παράθεση επιχειρημάτων την κρίση της θεματικής περιόδου. Συχνές οι λέξεις: επειδή, γιατί, διότι, εφόσον, αφού κ.λπ. Αν δεν υπάρχει αιτιολογική λέξη, θα μπορεί να εννοηθεί εύκολα αν μετατρέψουμε τη θεματική περίοδο σε ερώτηση. Στην αιτιολόγηση αναφέρουμε τι αιτιολογεί και με ποιες προτάσεις.

Ανάπτυξη με αίτιο - αποτέλεσμα

 * Και τα αίτια και τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στη θεματική περίοδο, ενώ στα σχόλια εξηγείται η διαδικασία μετάβασης από το αίτιο στο αποτέλεσμα. Συχνές φράσεις είναι: εξαιτίας αυτού, με αποτέλεσμα κ.λπ. Στα αίτια - αποτελέσματα επισημαίνουμε ποιο είναι το αίτιο και ποιο το αντίστοιχο αποτέλεσμά του.

Ανάπτυξη με αναλογία

* Στη θεματική περίοδο παραλληλίζονται δύο όροι. Στα σχόλια χρησιμοποιούνται εκτεταμένες παρομοιώσεις. Η αναλογία θα είναι είτε κυριολεκτική είτε μεταφορική. Στην αναλογία θα αναφέρουμε τα μέρη που μοιάζουν και ποια είναι η ομοιότητά τους. Εδώ βοηθούν οι παρομοιώσεις, οι μεταφορές και λέξεις που δείχνουν ομοιότητα: ανάλογα, όμοια, παρόμοια, έτσι και, όπως, σαν κ.λπ.

Συνδυασμός μεθόδων

Χρησιμοποιούνται περισσότερες μέθοδοι.

Συνοχή

* Όταν μιλάμε για συνοχή, εννοούμε τη μορφική - συντακτική σύνδεση των προτάσεων, των περιόδων, των παραγράφων. Είναι η εξωτερική σύνδεση.

-          Επαναλήψεις λέξεων – φράσεων

-          Χρήση συνώνυμων όρων ή νοηματικά συγγενών κ.λπ. ( συνωνυμία, αντωνυμία, υπωνυμία, υπερωνυμία)

-          Χρήση αντωνυμιών (Αναφορά)

-          Χρήση γενικότερων όρων

-          Με τη χρήση ερωταποκρίσεων

-          Αντικατάσταση κάποιου όρου από άλλους που κατευθύνουν σε αυτόν (πχ οι μεν … οι δε) (Υποκατάσταση)

-          Παράλειψη λέξης ή φράσης που μπορεί να εννοηθεί εύκολα από όσα ειπώθηκαν ή θα ειπωθούν (Έλλειψη)

-          Χρήση διαρθρωτικών - μεταβατικών λέξεων που δηλώνουν (Σύζευξη):

·         Χρόνο (καταρχάς, έπειτα, συγχρόνως κ.λπ.)

·         Αντίθεση (αλλά, ωστόσο, όμως κ.λπ. )

·         Αιτιολόγηση (γιατί, αφού, καθώς κ.λπ.)

·         Αίτιο – αποτέλεσμα (για αυτόν το λόγο, με αποτέλεσμα κ.λπ.)

·         Συμπέρασμα (λοιπόν, επομένως, συνεπώς κ.λπ.)

·         Σκοπό (για να, να, προκειμένου να κ.λπ.)

·         Αναλογία (σαν, όπως, παρόμοια κ.λπ.)

·         Έμφαση (βέβαια, αδιαμφισβήτητα, οπωσδήποτε κ.λπ.)

·         Προσθήκη (επιπλέον, επίσης, άλλωστε κ.λπ.)

·         Αρίθμηση (πρώτο, δεύτερο, τέλος κ.λπ.)

·         Διάζευξη (είτε – είτε, ή)

·         Επεξήγηση (δηλαδή, με άλλα λόγια, συγκεκριμένα κ.λπ.)

·         Παράδειγμα (για παράδειγμα, παραδείγματος χάριν, λόγου χάρη κ.λπ.)

·         Προϋπόθεση (εάν, εφόσον, υπό το όρο κ.λπ.)

Συνεκτικότητα

Είναι η εσωτερική σύνδεση των ιδεών – νοημάτων, η νοηματική συνάφεια μεταξύ προτάσεων, περιόδων, παραγράφων.

Μπορεί να υπάρχουν:

-          Σχέσεις χώρου ή χρόνου

-          Σχέση προβλήματος – λύσης

-          Σχέση αιτίου – αποτελέσματος

-          Σχέση υπόθεσης - συμπεράσματος

-          Σχέσης αντίθεσης

-          Σχέσεις σύγκρισης

-          Σχέσεις αναλογίας

-          Σχέση διατύπωσης άποψης – ανάλυσης κ.λπ.

-          Σχέσεις προσθήκης

Κειμενικά Είδη

Τα σχολικά κειμενικά είδη είναι:

Περιγραφή

Δομή της περιγραφής:

Ονομασία του περιγραφόμενου αντικειμένου

Ταξινόμησή του σε κάποιο γένος

Παρουσίαση της εμφάνισης, των ιδιοτήτων, των λειτουργιών του κ.λπ.

Γλώσσα

Ρήματα

Ενεστώτας

Συνδετικά

Επίθετα

Αποδίδουν τις ιδιότητες των αντικειμένων

Χαρακτηρίζονται από ακρίβεια

Συνδετικές/διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις

Κειμενικοί δείκτες, Επιρρηματικοί προσδιορισμοί του τόπου (πάνω, κάτω, μπροστά, πίσω, αριστερά, δεξιά κ.λπ.

Χρησιμοποιούνται σε προσωπικές, καθημερινές, τεχνικές περιγραφές, περιγραφικές αναφορές, επιστημονικές αναφορές, ορισμούς

Εξήγηση

Δομή της εξήγησης

Εισαγωγικό στάδιο: κατηγοριοποίηση και περιγραφή του φαινομένου, του γεγονότος ή της έννοιας.

Κυρίως επεξηγηματικό μέρος: βήματα που οργανώνονται σε χρονική ή αιτιολογική σειρά (πώς, γιατί)

Τελευταίο στάδιο (προαιρετικό): προσωπικές παρατηρήσεις, κρίσεις, ερμηνείες του πομπού.

Γλώσσα

-          Κοινά ουσιαστικά (συνήθως αφηρημένα)

-           Ρήματα (συνήθως σε ενεστώτα χρόνο) δράσης και ρήματα σκέψης.

-          Συνδετικές/διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις που δηλώνουν χρόνο ή αιτία,  πιθανολογικές φράσεις (π.χ. μπορεί, ίσως)

Χρησιμοποιούνται σε εξηγήσεις (πώς), εξηγήσεις (γιατί), πραγματείες, εξηγήσεις μέσω παραδειγμάτων

Οδηγίες

Δομή των οδηγιών

Αρχή: αναφορά στον στόχο της δράσης (συχνά και στον τίτλο), σύντομη εισαγωγή (εξηγεί το περιεχόμενο των οδηγιών ή προτρέπει τον δέκτη να προσέξει το περιεχόμενο των οδηγιών)

Συνέχεια: παρατίθεται λίστα με τα μέσα, συστατικά, υλικά κ.λπ.,

Τέλος: ακολουθία των βημάτων επίτευξης του στόχου.

·  Μπορεί να υπάρχουν σχόλια, εικόνες, σκίτσα ή αρίθμηση.

Μη διαδικαστικές οδηγίες:  Διαφοροποιούνται σημαντικά από τις προηγούμενες. Κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η αρχική αναφορά στον στόχο. Η σειρά των προτροπών δεν έχει σπουδαίο ρόλο.

Γλώσσα

-          Προσφωνήσεις.

-          Ρήματα δράσης

-          Ρήματα σε ενεστώτα χρόνο ( αίσθηση διαχρονικότητας)

-          σε έγκλιση προστακτική ή προτρεπτική υποτακτική.

-          Α΄ πληθυντικό πρόσωπο (τόνος οικειότητας)  

-          Επιρρήματα που τροποποιούν σημασιολογικά τα ρήματα ή προσθέτουν πληροφορίες.

-          Χρονικές διαρθρωτικές/συνδετικές λέξεις/φράσεις (δίνουν τη σωστή σειρά)

-          Αιτιολογικοί προσδιορισμοί (αποσαφηνίζουν τα αίτια)

-          Συνδετικές/διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις που δηλώνουν προϋπόθεση

-          Πιθανολογικές φράσεις

-          Ρητορικά ερωτήματα (περιορίζουν τον βαθμό της υποχρέωσης να ολοκληρωθεί ο στόχος)

-          Κοινά ουσιαστικά (αποδίδουν τα μέσα, τα υλικά, τα συστατικά κ.λπ.)

Χρησιμοποιούνται σε διαδικασίες, οδηγίες, εγχειρίδια, συνταγές, κατευθυντήριες οδηγίες

Επιχειρηματολογία

Δομή της επιχειρηματολογίας

Ξεκινά: με τον ισχυρισμό/αποδεικτέα θέση

Συνεχίζει: με επιχειρήματα και τεκμήρια

Καταλήγει: σε ένα συμπέρασμα.

Γλώσσα

-   Σαφήνεια και κυριολεξία

-   Ειδικοί όροι κ.λπ.)

-   Ονοματοποίηση

-   Παθητική σύνταξη

-   Διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις που δηλώνουν σχέσεις χρόνου, αντίθεσης, αιτίου και αποτελέσματος, συμπεράσματος κ.λπ.

-   Ρητορικά ερωτήματα

-   Αποφαντικές (δηλωτικές) προτάσεις

-   Επιστημική και δεοντική τροπικότητα

-   Πλούσια στίξη

*Τρόποι Πειθούς

Χρησιμοποιούνται σε δοκίμια, εκθέσεις, συζητήσεις /αντιπαραθέσεις, ερμηνείες, αξιολογήσεις

Αφήγηση

Δομή της αφήγησης

Μοντέλο των Labov & Waletzky (1967)

1. Προσανατολισμός: πληροφορίες για τους «ήρωες», τον χώρο και τον χρόνο· η αρχική κατάσταση.

2. Περιπέτεια: το πρόβλημα που εμφανίζεται, τα γεγονότα που ανατρέπουν την αρχική κατάσταση· η δράση για την επίλυσή του, τα εμπόδια και το αποτέλεσμα της δράσης.

3. Αξιολόγηση: σχολιασμός  των γεγονότων από τον αφηγητή.

4. Λύση: η τελική έκβαση (συχνά ταυτίζεται με την αξιολόγηση).

5. Κατάληξη: καταληκτικές φράσεις, συμπεράσματα, επιμύθιο κ.λπ. με τα οποία επιστρέφουμε στον παροντικό χρόνο, την αρχική κατάσταση.

Γλώσσα

-   Ρήματα: συνήθως σε παρελθοντικούς χρόνους (κυρίως αόριστο ή ιστορικό ενεστώτα)

-   Ρήματα που δηλώνουν κίνηση/δράση, ρήματα κρίσης/βούλησης κ.λπ.

-   Διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις: δηλώνουν σχέσεις χρόνου, αιτίου και αποτελέσματος, σκοπού

-   Ρυθμός: επαναλήψεις, παρηχήσεις κ.λπ.

Χρησιμοποιούνται σε προσωπικές διηγήσεις, ιστορικές διηγήσεις, ιστορίες, μύθους, παραμύθια, αφηγήσεις

Προϊόντα σύνθεσης κειμενικών ειδών

Επιστημονικά πειράματα, Επιθεωρήσεις/Αξιολογήσεις, Ταξιδιωτικές εντυπώσεις, Σχόλια, Συνεντεύξεις, Επιστολές, Ειδήσεις/Νέα, Άρθρα, Ιστοσελίδες

Περίσταση Επικοινωνίας

Περίσταση επικοινωνίας είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο παράγονται και ανταλλάσσονται τα νοήματα.

Καθορίζεται από 3 παραμέτρους:

-          Πεδίο: Είναι η φύση και το θέμα της κοινωνικής δραστηριότητας και προσδιορίζει το περιεχόμενο του κειμένου

-          Συνομιλιακοί ρόλοι: Προσδιορίζουν τις κοινωνικές σχέσεις εκείνων που μετέχουν σε μια περίσταση επικοινωνίας (ποιοι, με ποιες ιδιότητες συμμετέχουν). Οι συνομιλιακοί ρόλοι βασίζονται σε:

·         Διάθεση: μπορούμε να δίνουμε πληροφορίες (με δηλωτικές προτάσεις), να ζητάμε πληροφορίες (ερωτήσεις), να ζητάμε από τους άλλους να κάνουν κάτι (οδηγίες/εντολές).

·         Τροπικότητα: Διακρίνεται σε επιστημική, που σχετίζεται με τον βαθμό βεβαιότητας του ομιλητή (υπόθεση, δυνατότητα, πιθανότητα, βεβαιότητα), και δεοντική, που σχετίζεται με την αναγκαιότητα πραγματοποίησης αυτού για το οποίο γίνεται λόγος (επιθυμία, ευχή, πρόθεση, υποχρέωση). Εκφράζεται με ποικίλους τρόπους (επιρρήματα, απρόσωπα τροπικά ρήματα, χρόνοι ή εγκλίσεις κ.λπ.)

·         Τρόπος: Αφορά τον τρόπο εκφοράς του λόγου. Για παράδειγμα, σε ένα πολυτροπικό κείμενο ο ρόλος της γλώσσας είναι συμπληρωματικός, σε ένα τυχερό παιχνίδι ο ρόλος της είναι βοηθητικός, ενώ σε ένα δοκίμιο η γλώσσα συγκροτεί το ίδιο το κείμενο.

Δοκίμιο

Αποδεικτικό δοκίμιο

Πομπός: Άνθρωπος του πνεύματος, των τεχνών, των επιστημών, των γραμμάτων

Θέματα: Διαχρονικά θέματα φιλοσοφίας, πολιτικής, ηθικής, κοινωνικά, επιστημονικά

Στόχος: Να αναλύσει, να ερμηνεύσει, να πείσει

Οργάνωση: Λογική (πρόλογος, κύριο μέρος, επίλογος)

Οπτική: Αντικειμενική

Τρόποι πειθούς: Επίκληση στη λογική

Γλώσσα: Αναφορική λειτουργία της γλώσσας

Έκταση: Μέση έκταση

Στοχαστικό δοκίμιο

Πομπός: Άνθρωπος του πνεύματος, των τεχνών, των επιστημών, των γραμμάτων

Θέματα: Διαχρονικά θέματα φιλοσοφίας, πολιτικής, ηθικής, κοινωνικά, επιστημονικά

Στόχος: Η ελεύθερη περιδιάβαση στο χώρο των ιδεών, η έκφραση προσωπικών απόψεων

Οργάνωση: Συνειρμική

Οπτική: Υποκειμενική

Τρόποι πειθούς: Επίκληση στο συναίσθημα

Γλώσσα: Ποιητική λειτουργία της γλώσσας

Έκταση: Μέση έκταση

Άρθρο

Πομπός: Δημοσιογράφος, άνθρωπος της πολιτικής ή των γραμμάτων συνεργαζόμενος με την εφημερίδα

Θέματα: Επίκαιρα θέματα οικονομικού, πολιτικού, κοινωνικού περιεχομένου που ενδιαφέρουν πολλούς

Στόχος: Ερμηνευτική προσέγγιση ενός επίκαιρου θέματος - Πειθώ

Οργάνωση: Λογική

Οπτική: Αντικειμενική

Τρόποι πειθούς: Επίκληση στη λογική κυρίως, δευτερευόντως στο συναίσθημα

Γλώσσα: Αναφορική λειτουργία της γλώσσας

Έκταση: Μικρή έκταση

Επιφυλλίδα

Πομπός: Επιφυλλιδογράφος, κάποιος ειδικός στο θέμα

Θέματα: Εγκυκλοπαιδικά, Φιλολογικά, επιστημονικά, πολιτιστικά, καλλιτεχνικά, πολιτικά

Στόχος: Εκλαΐκευση

Οργάνωση: Λογική

Οπτική: Αντικειμενική

Τρόποι πειθούς: Επίκληση στη λογική κυρίως, δευτερευόντως στο συναίσθημα

Γλώσσα: Αναφορική ή/και ποιητική λειτουργία της γλώσσας

Έκταση: Μικρή έκταση

*Όλα τα παραπάνω είδη έχουν τίτλο

Προσχεδιασμένος Προφορικός Λόγος

Εισήγηση, Ομιλία, Διάλεξη

Δομή: προσφώνηση, αναφορά στην αφορμή, στο θέμα και το σκοπό της ομιλίας, ανάπτυξη - επιχειρήματα, ανακεφαλαίωση, επιφώνηση

Στοιχεία προφορικότητας

*χρήση α' πληθυντικού προσώπου σε σημεία που πρέπει να τονιστούν

*επαναλήψεις

*φράσεις που δηλώνουν την πορεία της σκέψεις: "Ας αναρωτηθούμε για τα αίτια...,γίνεται φανερό ότι οι επιπτώσεις...,εύλογα θα αναρωτιόταν κανείς πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η κατάσταση..."

*ταύτιση της οπτικής του ομιλητή με την οπτική του κοινού: "Θα συμφωνούσατε βεβαίως..., και ποιος δεν αγωνιά, δε συμπάσχει, δεν ικανοποιείται..."

Επιστολή

Δομή: Τόπος και Χρόνος, Δέκτης, Προσφώνηση, Ιδιότητα αποστολέα, Αφορμή, Θέμα – Σκοπός, Ανάπτυξη, Ανακεφαλαίωση, Επιφώνηση, Υπογραφή

Συνέντευξη

Συνομιλία με ερωτήσεις και απαντήσεις. Ύφος απλό και ανεπιτήδευτο. Χρήση του β' πληθυντικού προσώπου στις ερωτήσεις και του α' ενικού στις απαντήσεις. Κυρίαρχος τρόπος πειθούς η επίκληση στη λογική.

Οι ερωτήσεις πρέπει να υπηρετούν τον κεντρικό σκοπό της συνέντευξης.

Η ερώτηση του δημοσιογράφου λειτουργεί ως η θεματική πρόταση της παραγράφου-απάντησης του προσώπου που δίνει τη συνέντευξη.

Διάλογος

Συζήτηση μεταξύ δύο ή περισσότερων προσώπων για ένα θέμα. Μπορεί να υπάρχει και συντονιστής.

Παύλες ή το όνομα του κάθε προσώπου πριν από τα λόγια του

-Οικείο ύφος, στοιχεία προφορικότητας (μισοτελειωμένες φράσεις, επεξηγήσεις...)

Ημερολόγιο

Καταγραφή προσωπικών βιωμάτων με χρονολογική σειρά και με αναφορές σε κοινωνικά θέματα. Κυρίαρχο το α' ενικό πρόσωπο και ύφος απλό και φυσικό.

Βιβλιογραφία

Λογοτεχνία, Φάκελος Υλικού – Δίκτυα Κειμένων, Γ’ Γενικού Λυκείου, Υπουργείο Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής

Λογοτεχνία, Φάκελος Εκπαιδευτικού, Γ’ Γενικού Λυκείου, Υπουργείο Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής

 «Εμείς και οι άλλοι…», Δίκτυο Κειμένων, Φάκελος Υλικού, Νεοελληνική Γλώσσα, Γ’ Γενικού Λυκείου, Υπουργείο Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, 2019

Συντακτικό της νέας ελληνικής, Α’ Β’ Γ’ Γυμνασίου, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων.

Νεοελληνική Γραμματική, αναπροσαρμογή της μικρής νεοελληνικής γραμματικής του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων.

Κούγκουλος Θανάσης, Η πρόσληψη του λογοτεχνικού χώρου από τη νεοελληνική κριτική, Ζητήματα νεοελληνικής φιλολογίας, Μετρικά Υφολογικά Κριτικά Μεταφραστικά, Πρακτικά ΙΔ’ Διεθνούς Επιστημονικής Συνάντησης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τμήμα Φιλολογίας Τομέας Μεσαιωνικών και Νέων Ελληνικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 2016.

Παπαντωνάκης Γ., Κωτόπουλος Τ., Σκηνικό, Χαρακτήρες, Πλοκή, Διαβάζοντας ένα λογοτεχνικό κείμενο: Για παιδιά και νέους, Εκδοτικός Όμιλος Ίων, 2011

Barry Peter, Γνωριμία με τη θεωρία, μια εισαγωγή στη λογοτεχνική και πολιτισμική θεωρία, μτφ. Αναστασία Νάτσινα, εκδόσεις Βιβλιόραμα, 2013

Φρυδάκη Ευαγγελία, Η θεωρία της λογοτεχνίας στην πράξη της διδασκαλίας, εκδόσεις Κριτική, 2003

Μυλιωνάκου – Σαϊτάκη Γιούλα, Προσεγγίσεις στη θεωρία της Λογοτεχνίας, Εκδόσεις Φυτράκη, 2006

Genette G., Σχήματα III, Εκδόσεις Πατάκη, 2007

Παπάζογλου Χ., Μετρική και Αφήγηση, ΜΙΕΤ, 2012

Αποστολίδου Β., Κόκορης Δ., Μπακογιάννης Μ., Χοντολίδου Ε., Λογοτεχνική ανάγνωση στο σχολείο & στην κοινωνία, εκδόσεις Gutenberg, 2018

Βλαβιανού Α, Γκότση Γ., Καρακάση Κ., Καργιώτης Δ., Κατσικάρος Θ., Πιπινιά Ι., Προβατά Δ., Σπυροπούλου Α., Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας, Τόμος Β’, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, 2008

Γαραντούδης Ε., Καγιαλής Τ., Ροτζώκος Ν., Αναστασιάδου Α., Κωστίου Κ., Βογιατζόγλου Α., Μέντη Δ., Νεότερη Εληνική Λογοτεχνία, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, 2008

Ρούσσου Βαρβάρα, Ο ελεύθερος στίχος υπό το πρίσμα της σύγχρονης μετρικολογίας: Τα πρώτα ελληνικά ελευθερόστιχα ποιήματα (1920 – 1940), Διδακτορική Διατριβή, 2007

Travers M., Εισαγωγή στη Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία, εκδόσεις Βιβλιόραμα, 2005

M.H. Abrams, Λεξικό λογοτεχνικών όρων, μτφ. Γιάννα Δεληβοριά - Σοφία Χατζηιωαννίδου, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2005

Μάντης Κ., Δαδούση Ν., Δαμασκηνή Σ., Νεοελληνκή Λογοτεχνία Θεωρία, Εκδόσεις Χατζηθωμά, 2019

Σταμλάκου Μ., Ευγενικός Ι., Νεοελληνική Γλώσσα Θεωρία – Μεθοδολογία, Εκδόσεις Χατζηθωμά, 2019

Μήτσελος Α., Μήτσελος Σ., Νέα Ελληνικά Γ’ Λυκείου, Ελληνοεκδοτική, 2019

Πρόδρομος Π., Μαυρακάκης Μ., Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία, Γ’ Γενικού Λυκείου, Κριτήρια αξιολόγησης, Εκδόσεις Πατάκη, 2019

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/aprosopi%20sintaxi.htm

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20Nea/anaforikes-protaseis-Nea-Ellinika.htm